Fear Itself Second Edition

Czytelnicy Poltergeista na przestrzeni lat mogli zapoznać się z kilkoma należącymi do niej systemami, takimi jak Esoterrorists, w którym zadebiutował silnik GUMSHOE (a który niedawno doczekał się drugiej edycji), Trail of Cthulhu, prezentujący oryginalne podejście do spuścizny Lovecrafta i jego epigonów, czy Night's Black Agents opowiadający o tajnych agentach walczących z wampirzymi spiskami. Pośród tych gier pod przynajmniej kilkoma względami wyróżniał się system Fear Itself. Po pierwsze był mechanicznie zauważalnie lżejszy, ze znacznie skromniejszą listą umiejętności (zwłaszcza śledczych) dostępnych postaciom, co wiązało się także z drugą cechą odróżniającą go od innych gumshoe'owych systemów. W tej grze bowiem, zgodnie z najlepszymi tradycjami filmowych teen slasherów, postacie są nieporównanie mniej kompetentne niż specjaliści od walki z nadnaturalnymi zagrożeniami, w jakich wcielać się można w innych erpegach wydawnictwa Pelgrane Press.

W 2016 roku ukazała się druga edycja systemu Fear Itself, rozbudowana i poprawiona w stosunku do jej starszej o siedem lat poprzedniczki – już sama objętość podręcznika podstawowego jest niemal dwukrotnie większa, zamiast równych 90 stron liczy on ich 176. Osoby, które miały styczność z wcześniejszą wersją gry, od razu rozpoznają podobny layout, oprawę graficzną wykorzystującą ilustracje z podręcznika podstawowego do pierwszej edycji (oraz systemowych dodatków, jak The Book of Unremitting Horror), choć nie zabrakło też zupełnie nowych grafik. Również układ zawartości podręcznika i jego merytoryczna treść w znacznej mierze czerpią z poprzedniej edycji, w tej recenzji nie będę więc powtarzał informacji o elementach, które nie uległy zmianie, zamiast tego skupię się na różnicach pomiędzy nową edycją a starszą wersją systemu. Czytelników nie znających pierwszej edycji gry zachęcam do zapoznania się z jej recenzją.

Podstawy mechaniki pozostały bez zmian – zarówno dotyczące działania umiejętności śledczych (Investigative Abilities), pozwalających postaciom zdobywać poszlaki niezbędne do prowadzenia śledztw i rozwikłania tajemnic kryjących się w scenariuszach, jak i testowania umiejętności ogólnych (General Abilities) odpowiadających za szeroki wachlarz kompetencji bohaterów. Te pierwsze w dalszym ciągu działają automatycznie, gwarantując postaciom odnalezienie kluczowych śladów i dowodów (Core Clues), zaś za wydawanie posiadanych punktów przypisanych do poszczególnych umiejętności dają możliwość zebrania dodatkowych poszlak. Te drugie bez zmian testowane są przez wykonanie rzutu 1k6, z wartością poziomu umiejętności stanowiącą zużywalną pulę punktów pozwalających zwiększyć przed rzutem wynik testu.

Zmieniła się za to lista dostępnych postaciom umiejętności, przede wszystkim śledczych. Znikła Architektura, Historię Naturalną zastąpiła Sztuka Przetrwania o znacznie szerszym działaniu, Medycyna zaś została rozbita na dwie umiejętności – osobno teorię działającą jako umiejętność śledcza, a osobno umiejętność ogólną określającą praktyczną znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy i opieki medycznej.

Bardzo pozytywnie oceniam rozszerzenie bestiarium opisanego w podręczniku podstawowym – z dwóch istot znanych z pierwszej edycji systemu rozrosło się ono do ósemki, ale jeszcze istotniejsze jest zamieszczenie porad i sugestii dotyczących tworzenia własnych monstrów. Osoby szukające gotowych potworów (i pomysłów na ich wykorzystanie) mogą oczywiście sięgnąć po dodatek The Book of Unremitting Horror, przynoszący z górą trzydzieści nowych potworności – tylko jedna z nich znalazła się wśród nowych istot z podstawki do drugiej edycji systemu, więc nawet osoby, które już dysponują zarówno starszą wersją gry jak i dodatkowym bestiariuszem, w głównym podręczniku do nowej odsłony systemu znajdą godziwe uzupełnienie systemowego bestiarium.

Celowo piszę "systemowego", a nie "settingowego", bowiem, choć teoretycznie w dalszym ciągu Fear Itself osadzony jest w tych samych realiach, co Esoterrorists, a w podręczniku w przynajmniej kilku miejscach znalazły się odniesienia i nawiązania do mitologii opisanej w starszym erpegu opartym na mechanice GUMSHOE, to są one w najlepszym razie niezobowiązującymi wzmiankami, które łatwo można zignorować, w swoich scenariuszach i kampaniach tworząc własną lub adaptując na potrzeby sesji realia utworów literackich lub filmowych.

Choć rozbudowę bestiariusza poczytuję – jak zawsze – na plus, brak odgórnie narzuconego settingu z jasno określonymi realiami i konkretnym tłem dla nadnaturalnych elementów w nim obecnych można traktować zarówno jako zaletę, jak i wadę, zaś zmiany w systemowej mechanice nie idą na tyle daleko, by stanowić nową jakość, to druga edycja Fear Itself nie tylko samą objętość, ale i jakość ma zauważalnie wyższą od pierwszej. O ile bowiem w podręczniku z 2009 roku dostawaliśmy dosłownie kilka stron porad odnośnie prowadzenia (i mniej więcej tyle samo sugestii dla graczy na temat grania w ten system), o tyle w nowej wersji podstawki autorzy zamieścili dodatkowo trzy odrębne rozdziały poświęcone tworzeniu i rozgrywaniu – odpowiednio – pojedynczych scenariuszy, mini-serii liczących kilka odcinków / przygód oraz długich, rozbudowanych kampanii. Każdemu z nich towarzyszy gotowa przygoda (a w przypadku mini-serii i kampanii – zarysy przykładowych tychże), ale za same fragmenty omawiające przygotowywanie, rozplanowywanie i ostatecznie prowadzenie poszczególnych kategorii scenariuszy podręcznik do drugiej edycji Fear Itself zasługuje na uwagę. Poruszają one najistotniejsze kwestie, jakie należy brać pod uwagę przy tworzeniu postaci dostosowanych do konkretnego trybu rozgrywki (i ich czynników ryzyka), konstruowaniu fabuły, zarządzaniu czasem, osobne fragmenty poświęcono szczególnym przypadkom lub nowym, opcjonalnym zasadom – przy jednostrzałach odrębna ramka omawia sesje konwentowe, przy mini-serii dostajemy zasady tworzenia sieci powiązań pomiędzy bohaterami, a przy kampaniach – przybliżenie różnych rodzajów rozbudowanych kronik i specyfiki ich konstrukcji.

Mimo że wszystkie te rozdziały odwołują się do systemowej mechaniki (choćby takich elementów jak czynniki ryzyka i źródła stabilności), to ich zawartość może być przydatna również dla Mistrzów Gry prowadzących także inne systemy osadzone we współczesnych realiach i łączące elementy grozy oraz śledztw – a nie trzeba specjalnego wysiłku, by wymienić takowych przynajmniej kilka, w tym także wydane po polsku. Również przykładową przygodę i zarysy kampanii można bez większego trudu zaadaptować na potrzeby innych horrorowych erpegów, choć w przypadku szkiców serii, naturalnie, dopracowanie ich szczegółów wymagać już będzie sporo wkładu własnego.

Pierwsza edycja Fear Itself, przybliżona czytelnikom Poltergeista bez mała pięć lat temu, jak najbardziej przypadła mi do gustu i dobrze widzieć, że jej odnowiona wersja prezentuje się jeszcze lepiej. System pierwotnie sprofilowany raczej pod pojedyncze scenariusze (a przynajmniej sprawiający takie wrażenie) okazuje się dobrze nadawać również do opowiadania dłuższych i bardziej rozbudowanych historii; Mistrzowie Gry z pewnością docenią narzędzia i porady pomocne przy ich tworzeniu i prowadzeniu. Choć suplementy do starszej edycji (jak wspomniany TBoUH czy Invasive Procedures) pozostają kompatybilne także z jej nową wersją, pozostaje tylko liczyć, że także i ona wkrótce doczeka się zestawu kolejnych dodatków.

Dziękujemy wydawnictwu Pelgrane Press za udostępnienie podręcznika do recenzji.