Autor: Piotr 'Clod' Hęćka
_______________________
Monzcarro Murcatto, znaną także jako Wąż Talinsu tudzież Rzeźniczka z Caprile, niesławną generał oddziału najemników zwanych Tysiącem Ostrzy, poznajemy w momencie, gdy wraz z bratem Benną zmierza do pałacu wielkiego księcia Orso. Dzięki Monzie i jej najemnikom ów jegomość znalazł się o krok od zjednoczenia pod swoją władzą całej Styrii. Protagonistka ma już jednak dość życia wypełnionego ciągłą walką, niepokojem i hektolitrami przelanej krwi. Jedyne czego pragnie, to odejść na zasłużoną emeryturę, by wieść zwyczajne, spokojne życie. Lecz nie będzie jej to dane. W zamian za lojalną służbę oraz lata wypełnione wojennymi sukcesami, Orso odwdzięcza się jej w bardzo okrutny sposób – zrzuca rannych Bennę i Monzę z balkonu swej twierdzy na szczycie góry wprost w przepaść. Cóż to jednak byłaby za historia, gdyby Murcatto zginęła? Dlatego cudem ocalałą kobietę odnajduje tajemniczy mężczyzna; zabiera ją ze sobą, następnie zaś zszywa i składa do kupy. Gdy cała Styria już zdążyła się oswoić z myślą, że Wąż Talinsu zginęła, Monza, owładnięta pragnieniem zemsty, wyrusza w podróż, by zabić siedmiu mężczyzn, którzy zniszczyli jej życie i odebrali ukochanego brata.
Już sam tytuł zdradza, że historia Monzy to opowieść o zemście. Trudno jednak takowej dokonać, kiedy wykonanie każdego kolejnego kroku wiąże się z bólem przyprawiającym o mdłości, a dłoń, dotąd pewnie dzierżąca miecz, teraz nie chce się do końca zacisnąć na rękojeści. Z tej sytuacji istnieje tylko jedno wyjście: zatrudnić bandytów, którzy nie mają nic przeciwko ubrudzeniu sobie rąk krwią. Abercrombie ponownie nie zawiódł, jeśli chodzi o dobór postaci – niewielki, bo zaledwie siedmioosobowy oddział Monzy, to doprawdy arcybarwna zgraja szubrawców.
Trójka z nich to starzy znajomi z trylogii Pierwszego Prawa. Caul Dreszcz opuścił rodzinne strony i przybył do Talinsu, by skończyć z "krwawą robotą" i stać się lepszym człowiekiem. Zemsta… ukazuje drogę, jaką ten bohater musi przebyć, aby odnaleźć i zaakceptować to, kim w rzeczywistości jest – będziemy więc świadkami wydarzeń, które na nowo uformują Caula, czyniąc z niego bodajże najciekawszą ze wszystkich stworzonych przez Abercrombiego postaci. Drugim ze starych znajomych jest Nicomo Cosca, niegdyś budzący trwogę w sercach przeciwników najemnik, dziś żałosny pijaczyna. Cosca raz jeszcze stanie do walki nie tylko z wrogami Monzy, ale również z alkoholem oraz zmorami przeszłości – warto nadmienić, że praktycznie każda scena, w której występuje, to mały majstersztyk, łączący czarny humor i gorzkie refleksje na temat istoty życia. Ostatnia z już znanych osobistości to rudowłosa Shylo Vitari. Jest to jednak bez wątpliwości najbardziej zaniedbana postać – pojawia się zaledwie epizodycznie i nigdy nie wybija się z tła.
Należy zauważyć, że nowi bohaterowie w niczym nie ustępują swym lepiej znanym kolegom. Przyjazny to kryminalista o niezwykłej sile i przedziwnym stylu bycia – najlepiej czuł się w więzieniu, gdzie wszystko miało określony porządek. Podobnie jak Vitari nie odgrywa kluczowej roli w fabule, ale poprzez osobliwe nawyki (manię związaną z liczbami i potrzebą ciągłego liczenia) sprawia wrażenie znacznie ciekawszego osobnika niż była współpracowniczka Inkwizycji. Ostatnia dwójka to specyficzna para, w skład której wchodzi najlepszy truciciel w dziejach (tak przynajmniej sam o sobie myśli) Castor Morveer – pedantyczny erudyta, uważający swój fach za dziedzinę sztuki; a także jego uczennica Dzionek – śliczna młódka o szczebiotliwym głosie oraz nawyku do bezustannego jedzenia. Każdy z bohaterów ma swoje mocne i słabe strony, motywacje (od zarobku począwszy, poprzez pragnienie zapisania się w historii, a na urojonej miłości kończąc), a także wątpliwości i przemyślenia, dotyczące zarówno krwawej krucjaty Monzy, jak i wszystkich przygód, które czekają na nich po drodze. Abercrombie po raz kolejny udowodnił, że potrafi kreować nie tylko ciekawe, ale i niejednoznaczne moralnie postacie – to właśnie wyraziści bohaterowie są największym atutem jego książek.
Jednak fabule też nie można wiele zarzucić. Powieść została podzielona na siedem części, więc łatwo domyślić się, że każda z nich poświęcona jest kolejnemu nieszczęśnikowi, którego Monza spróbuje dopaść i zabić. Mogłoby się wydawać, że taka formuła w efekcie końcowym zaowocuje monotonią, spowodowaną faktem, iż udało nam się dokładnie przewidzieć, co też się wydarzy. Otóż nic bardziej mylnego. Autor zadbał o to, byśmy ani przez chwilę się nie nudzili. Zemsta… po brzegi wypełniona jest krwawą, bezlitosną akcją; ociekającymi czarnym, czasami wręcz wisielczym humorem dialogami, bądź mało optymistycznymi, ale jakże prawdziwymi refleksjami bohaterów. Ci rozmyślają o sprawach równie "błahych", jak wycięcie co do nogi wszystkich mieszkańców pewnej aglomeracji, tudzież niezwykle "ważkich" w rodzaju trudnego do przewidzenia problemu zbyt szybko osuszonej butelki. Wystarczy dodać do tego kilka zaskakujących zwrotów akcji, które zmuszają czytelnika do zastanowienia się, czy założenia, jakie przyjął, i wyroki, jakimi zdążył osądzić poszczególne postaci, są słuszne, a otrzymamy obraz interesującej oraz nieprzewidywalnej do końca fabuły.
Ambiwalentne uczucia może natomiast budzić styl Abercrombiego. Jego powieści pełne są wulgaryzmów, makabrycznych opisów walk, nieszczędzących czytelnikowi często obrzydliwych szczegółów oraz przedstawionych w bardzo dosadny sposób scen seksu. Abercrombie nie zadowala się półśrodkami, wszystko nazywa po imieniu – niektórych to może oburzać, innym przypadnie do gustu. Warto odnotować, że Zemsta… to kolejny krok naprzód, jeśli chodzi o bogactwo słownictwa oraz polepszenie warsztatu – autor wykorzystał doświadczenie nabyte podczas pisania trylogii Pierwszego prawa, jednak to jeszcze nie poziom doskonałych pod tym względem Bohaterów. Wiernemu fanowi twórczości Brytyjczyka z pewnością wiele frajdy sprawi śledzenie jego rozwoju, bo to jeden z tych autorów, którzy z każdą napisaną książką stają się coraz lepsi.
Zemsta najlepiej smakuje na zimno to bardzo dobra powieść awanturniczo-przygodowa z gatunku dark fantasy, która doskonale broni się jako zamknięta całość, ale i w godny uwagi sposób rozwija, a także poszerza świat wykreowany przez autora w jego debiutanckiej trylogii. Abercrombie przyznał, że chciał spróbować czegoś nowego a ta książka stanowiła eksperyment – na szczęście jednak okazało się, że eksperyment bardzo udany. Zemsta… była także egzaminem, który miał pokazać, czy Abercrombie to gwiazda jednego tytułu, czy też autor mogący na trwałe zapisać się w historii gatunku. Egzamin zostały zdany na ocenę bardzo dobrą, więc nie pozostaje mi nic innego, jak polecić tę powieść wszystkim czytelnikom żądnym sensacji i krwawych przygód.
