Trawa

Tytułowa Trawa to odległa planeta porośnięta gęstą roślinnością, z żyjącymi wśród niej unikatowymi gatunkami inteligentnych zwierząt. Przed laty dotarli tu także ludzcy osadnicy, którzy założyli własną enklawę i stworzyli nową kulturę. Kluczową rolę odgrywa w niej tradycja Polowań – rodzinnych wypraw łowieckich, w trakcie których ludzie we współpracy z dwoma zamieszkującymi Trawę gatunkami polują na trzeci gatunek, zwany potocznie lisami.

Prowadząca politykę izolacjonizmu Trawa jest jednocześnie jedynym miejscem, którego nie dosięgła roznosząca się po całym wszechświecie tajemnicza epidemia. W związku z tym planeta zaczyna budzić zainteresowanie obcych władz. Z zagrożonej zarazą planety Terra z misją dyplomatyczną wysłana zostaje na Trawę rodzina Yrarierów. Jej członkowie formalnie mają pełnić rolę ambasadorów, jednak w praktyce ich głównym zadaniem jest poznanie sekretu odporności Trawy.

Największy atut powieści Sheri S. Tepper to ciekawa historia, której zagadki i tajemnice autorka powoli odkrywa przed czytelnikiem. Wszystko dzieje się z należytym suspensem – z początku głównie mnożą się pytania, a także niejasne wydarzenia, których sens trudno prawidłowo zinterpretować. Dopiero później przychodzi czas na poszlaki, a po kilkuset stronach na odpowiedzi, w tym te najbardziej mroczne. Niezależnie od tego, jak enigmatycznie pisarka wprowadza nas w snutą przez siebie opowieść, już od początku nietrudno przecież domyślić się, że wśród bujnej roślinności Trawy kryją się nie tylko ładne widoki, ale także niebezpieczne tajemnice.

Mimo atrakcyjnej fabuły, Trawa nie jest jednak powieścią, którą czytałoby się z zapartym tchem od deski do deski. Na równi z opowiadaną historią Tepper zainteresowana jest bowiem konstrukcją krajobrazu, ekosystemu, społeczeństwa i kultury Trawy. Ilość pomysłów autorki jest znaczna, dlatego fabuła często "cierpi" na przestoje spowodowane licznymi wtrąceniami, uczynionymi na potrzeby światotwórstwa. Ponadto Tepper nie stroni także od rozważań filozoficznych, ekologicznych czy nawet teologicznych, którymi obficie obdziela dialogi i przemyślenia bohaterów. Czasem łączą się one w istotny sposób z rozgrywającymi się wydarzeniami, ale nierzadko pozostają sztuką dla sztuki. Dlatego Trawa jest lekturą adresowaną przede wszystkim do tych czytelników, którzy bardziej niż opowieścią zainteresowani są poznawaniem niuansów wykreowanego przez autorkę fikcyjnego świata. Kto szuka jedynie wciągającej historii, może przy licznych fragmentach poczuć się po prostu znudzony.

Warto również nadmienić, że w Trawie da się wyczuć "kobiecą rękę" autorki. Objawia się to głównie w kreacji postaci – o ile bohaterki są pełnokrwiste i dość barwnie zarysowane, postacie męskie są już w większości bezbarwne i mało przekonujące. Przy dużej liczbie zaludniających Trawę bohaterów ta przypadłość jest wyraźnie odczuwalna i na dłuższą metę może stać się nawet przyczyną trudności w rozróżnianiu poszczególnych postaci.

Koniec końców Trawa, mimo leciwego wieku, pozostaje interesującą propozycją dla wielbicieli literatury SF, chcących poznawać starannie zmyślone światy. Pozostali mogą dać jej szansę, ale powinni pamiętać, że to jednak literatura gatunkowa, ze wszelkimi tego faktu konsekwencjami.