Pan Mercedes

Pan Mercedes doskonale ilustruje tę tezę. To kolejna już książka Kinga, będąca próbą napisania powieści mainstreamowej. Ale spomiędzy kilku jego ostatnich publikacji, wypada zdecydowanie najsłabiej. Co oznacza, że to powieść… średnia – bo przecież warsztat pisarski King ma opanowany doskonale. Dzięki temu czytelnik otrzymuje tekst całkiem dobry językowo, z solidnie wykreowanymi bohaterami, którzy potrafią wzbudzić emocje, a także solidne tło obyczajowe oraz przemyślane zwroty wydarzeń. Niestety, sama historia nie przekonuje. Tytułowy człowiek to mężczyzna, który wjechał pojazdem w tłum ludzi, zabijając kilkoro z nich. Po pewnym czasie wysyła list do emerytowanego już policjanta, który zajmował się tą sprawą, próbując nakłonić go do popełnienia samobójstwa. Oczywiście efekt jest odwrotny – gliniarz zaczyna ponownie badać ten przypadek i poszukiwać odpowiedzialnego za niego szaleńca.

Ponownie: niestety, ten sztampowy opis bohatera jak najbardziej odpowiada jego sztampowemu charakterowi – to typowy "ostatni sprawiedliwy", który próbuje rozwiązać sprawę na własną rękę i, co okazuje się wręcz absurdalnie głupie i egoistyczne z jego strony, wzdraga się przed uzyskaniem pomocy nawet w przypadku olbrzymiego zagrożenia dla innych. Jest to częściowo wytłumaczone pewnym zbiegiem okoliczności, ale wypada on bardzo naciąganie. Tym razem, co rzadkie u Kinga, główny bohater wzbudza antypatię i doprowadza do irytacji swoimi wyborami. Jednak co gorsza, King wpada w pułapkę schematów i oczywistych rozwiązań w kwestiach fabularnych.  Przez całą książkę historia biegnie jak po sznurku, można z wyprzedzeniem dopowiadać sobie kolejne wydarzenia z niemal całkowitą pewnością, że nastąpią. Wystarczy zarysowanie jakiegoś wątku – na przykład listów Brady'ego do Hodgesa, romansu tego drugiego, czy śmierci jednej z głównych postaci. Oczywistość wydarzeń pogarsza jeszcze – skądinąd całkiem solidnie zrealizowana – narracja prowadzona z perspektywy Brady'ego oraz Hodgesa. Znika przez to zaskoczenie jakim mogłaby być reakcja jednego na działania drugiego, niespodziewane działania, jakie mogliby przygotowywać – czytelnik ma podane wszystko na tacy, niczego nie musi się domyślać. Z drugiej strony jednak wszystkie wydarzenia przebiegają logicznie i nie można zarzucić Kingowi niedbałości, czy niechlujności pod względem konstruowania fabuły i przebiegu akcji.

Trudno powiedzieć, dlaczego te wszystkie elementy razem nie zagrały – osobno wydają się zrealizowane co najmniej przyzwoicie, ale patrząc na Pana Mercedesa jako na całość, można poczuć rozczarowanie, że Stephen King poprzestał na zwykłej solidności. Nie ma tu magii literatury, przez którą palce świerzbią, by przerzucić kolejną kartkę – jest za to produkt rzemieślnika, który ma się sprzedać.