Gamedec. Granica rzeczywistości

Torkil Aymore jest gamedekiem. Cóż to za specjalizacja? Mężczyzna zajmuje się rozwiązywaniem spraw zahaczających o kryminał. Detektyw? W pewnym sensie tak, z jedną wszak różnicą: nasz bohater działa w światach wirtualnych, a zamiast morderców czy złodziei ściga hakerów.

W opowiadaniach zebranych w Granicy rzeczywistości nie zawsze wiadomo, co jest prawdą – i próby stwierdzenia tego, czy Torkil jest w grze, czy też w rzeczywistym Warsaw City przynoszą czytelnikowi sporo frajdy. Najlepiej widać to w tekście tytułowym: gamedec co chwila się wylogowuje, ale szybko odkrywa, że przedziera się tylko przez kolejne warstwy iluzji. Koncept wirtualnego wieloświata jest jednak nie tylko atrakcyjny sam w sobie, ale i jako pretekst – Marcin Sergiusz Przybyłek wiele miejsca poświęca rozważaniom związanym z niepewnym statusem metafizycznym growych rzeczywistości. Bardzo konsekwentnie i umiejętnie łączy swoje refleksje z rekwizytami światotwórczymi: wprowadza na scenę odcieleśnionych zoenetów, potem pozwala im na zamieszkanie w mechopodobnych motombach, w końcu pozwala ludziom na powoływanie do życia diginetów, czyli bytów sieciowych przeniesionych do sztucznych mózgów w prawdziwym świecie.

Pisarz nie zapomina przy tym o zapewnieniu czytelnikowi odpowiedniej rozrywki. O ile często pojawiające się rozmyślania nad niesprawdzalnością rzeczywistości natychmiast przywołują na myśl pisarstwo Philipa K. Dicka, to łatwo zauważyć, że Przybyłek nie jest tak obsesyjnie skupiony na tym temacie, nie podporządkowuje mu bezwarunkowo swojej narracji. Trudno zresztą się temu dziwić – gamedec jest futurystyczną wersją niegdysiejszego detektywa, a większość przygód Torkila rozpoczyna się od zleceń, którymi z pewnością nie pogardziłby Philip Marlowe Chandlera. Czy w takim razie opowiadania z Granicy rzeczywistości są literaturą kryminalną czy detektywistyczną? I tak, i nie – Przybyłek lubi snuć intrygi, to pewne, ale wydaje się, że podobną radość sprawia mu nieustanne kreowanie wirtualnych światów, które Aymore potem eksploruje. Tak czy inaczej: opowiadania o przygodach gamedeca to zręczna próba stworzenia literatury środka w ramach prozy gatunkowej – takiej, która ma i bawić, i intrygować na poziomie intelektualnym. Oba te zadania realizuje bardzo solidnie.

Co w takim razie może w Granicy rzeczywistości przeszkadzać? Dwie rzeczy. Po pierwsze: Torkil jest niepoprawnym kobieciarzem, i choć fakt, iż przedstawicielki płci pięknej przewijają się przez kolejne opowiadania najczęściej w rolach ozdób (niestety) można tłumaczyć jako nawiązanie do spuścizny gatunku, to w pewnym momencie ta powtarzalność zaczyna poważnie męczyć. Tym bardziej, że Przybyłkowi regularnie zdarza się wpaść w rozegzaltowanie, często podczas scen erotycznych – rzuca się wtedy w wysoką metaforykę, która w połączeniu z samą treścią sprawia całkowicie niezamierzone komiczne wrażenie. Na szczęście autor uniknął żenujących wpadek związanych z erotyką, którymi naszpikowany był Orzeł biały. Ta egzaltacja to druga wada zbioru, bo pisarz sięga po napuszony styl nie tylko przy okazji miłosnych zbliżeń, a także podczas wspomnianych już rozważań – a szkoda, bo te nie są może szczególnie odkrywcze czy nowatorskie, ale z pewnością umilają lekturę.

Granica rzeczywistości to zbiór bardzo solidnych opowiadań szczególnie wart uwagi ze względu na to, że otwiera cykl, który jest bodaj jedyną sagą cyberpunkową z prawdziwego zdarzenia w naszym kraju. Jeśli chcecie dowiedzieć się nieco więcej o przeszłości Torkila i jego przyjaciół, to bardzo dobra okazja.