» Recenzje » Drugie odkrycie ludzkości/Norstrilia

Drugie odkrycie ludzkości/Norstrilia


wersja do druku

Wszechświat Instrumentalności

Redakcja: Kaj, Tomasz 'Asthariel' Lisek, Michał 'von Trupka' Gola

Drugie odkrycie ludzkości/Norstrilia
Nakładem wydawnictwa Mag ukazał się tom Drugie odkrycie ludzkości/Norstrilia obejmujący wybrane opowiadania fantastycznonaukowe Cordwainera Smitha oraz powieść Norstrilia – wszystkie osadzone w świecie Instrumentalności. Już pierwsze strony lektury pokazują, że mamy do czynienia z nietuzinkowym autorem, który przykuwa uwagę czytelnika kompleksowością i oryginalnością swej wizji wszechświata, a także nietypową formą narracji, nasuwającą skojarzenia z baśniami i przypowieściami o mitycznych bohaterach, bądź też legendami rodem ze Wschodu.

Teksty tu zamieszczone poruszają różne zagadnienia dotyczące kolonizacji wszechświata, podróży międzygwiezdnych, potencjalnych przyczyn i sposobów rozwiązywania konfliktów w przestrzeni kosmicznej, różnych ścieżek ewolucji człowieka i jego przystosowania do skrajnie trudnych warunków, jak również momentami utopijny (a chwilami wręcz przeciwnie, dość przerażający) obraz rozwoju całej cywilizacji człowieka pod rządami wszechmocnej, wszystkowiedzącej Instrumentalności, która decyduje o wszystkim: począwszy od polityki międzyplanetarnej, na zaprogramowanych w genach poszczególnych jednostek skłonnościach i preferencjach. Autor dość mocno rozwinął temat wolności jednostki i jej szczęścia, satysfakcji z życia i samorozwoju – a wszystko to w futurystycznej, lecz pomimo upływu lat wciąż nietrącącej myszką otoczce.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż teksty te analizowane pojedynczo niekoniecznie zachwycają, gdyż reprezentują dość zróżnicowany poziom. Poza interesującą fabularnie powieścią Norstrillia (będącą najlepszym utworem Smitha w całym tomie), tylko niektóre zawarte tu opowiadania można uznać za bardzo dobre (trzy najciekawsze pokazują różne sposoby rozwiązania kwestii podróży kosmicznych, w tym cierpienia fizycznego ludzi w przestrzeni oraz zwalczania napotkanych tam zagrożeń: Na próżno żyją skanerzy, O damie, co Duszą żeglowała, Gra w szczurosmoka). Niektóre sprawiają wrażenie raczej naiwnych (O damie... to wręcz hollywoodzka, wyidealizowana opowieść o sile miłości), zbyt przewidywalnych (Bulwar Alfa Ralfa prezentuje początki tytułowego Drugiego Odkrycia Ludzkości – samego w sobie naprawdę interesującego – jednakże w kwestii fabularnej rozczarowuje łatwy do odgadnięcia ciąg wydarzeń), a w przeważającej mierze są surrealistyczne lub napisane w taki sposób, że ich odbiór jest niezwykle trudny. Planeta zwana Shayol przypomina ciąg narkotycznych majaków i snów (i tym w rzeczywistości jest), a Pod starą ziemią czy Matki Hitton Kotecki Puchate opierają się na oryginalnym koncepcie, ale ich sposób przekazu pozostawia wiele do życzenia. Podobnie tekst Umarła pani z Miasta Prostaczków ukazujący inną niż zbrojna ideę rewolucji. To nawiązujące do przekazów o Joannie d’Arc opowiadanie stanowi naprawdę poruszający obraz cierpienia i wyzwolenia, który jednak jest podany w chaotyczny, chwilami wręcz niezrozumiały sposób i chociaż wiadomo, iż ten styl narracji zaczerpnięty został z literatury chińskiej, którym Smith posługiwał się na późnym etapie twórczości, to nie każdemu czytelnikowi przypadnie do gustu.

Migawkowość i ulotność obrazów Cordwainera Smitha, skupienie się na budowaniu szerszego kontekstu z pominięciem kreacji bohaterów (którzy przypominają marionetki bez twarzy i indywidualności), jak również wyraźna pretekstowość fabuły, w której konkretne sytuacje służą jedynie budowaniu szerszego obrazu uniwersum, wpływają ujemnie na szybkość i przyswajalność lektury, a także przyjemność odczuwaną w trakcie przerzucania kolejnych stron. Należy jednak mieć na uwadze fakt, iż teksty tego autora to literackie miniaturki, które skupiwszy się na jednej postaci lub jednym momencie z historii ludzkości służą tak naprawdę budowaniu bardziej skomplikowanego, wieloelementowego obrazu świata Instrumentalności. Z tego też powodu ten tom Artefaktów niezwykle trudno rozpatrywać jako pojedyncze opowiadania, gdyż stanowią one elementy składowe większej opowieści i dopiero potraktowane jako spójna logicznie całość wywierają odpowiednie wrażenie.

Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę

Warto również podkreślić, iż rozmach wizji Smitha oraz konsekwencja w jej realizowaniu wręcz porażają. Omawiane opowiadania ułożone są w porządku chronologicznym, pokazując oddalone od siebie o dziesiątki, setki, a czasami nawet tysiące lat wydarzenia. Chociaż w tekstach nie znajdziemy skomplikowanych opisów nowinek technologicznych, to jednak rozwiązania kwestii podróży międzygwiezdnych, opisy walk z użyciem połączonych więzią telepatyczną kotów, czy też hodowania zapasowych organów na ciałach zesłanych na obcą planetę skazańców nie tracą nic ze swej oryginalności i potrafią pobudzić wyobraźnię czytelnika. Śledząc chronologię wydarzeń i umiejscowienie poszczególnych tekstów w kalendarium uniwersum nie można pisarzowi odmówić wyobraźni, kreacyjnego rozmachu i konsekwencji, które niestety można dopiero docenić po zakończeniu lektury i jej "przetrawieniu".

Sięgając po ten tom Artefaktów należy mieć świadomość, iż jego lektura nie będzie ani szybka ani łatwa. Aby w pełni docenić tę pozycję, należy podczas czytania skupić się na poszczególnych tekstach, dopasowując do siebie elementy wykreowanego wszechświata i okazać pewną wyrozumiałość wobec słabszych lub trudniejszych w odbiorze opowiadań. Czytelnicy ceniący bardziej dynamiczne pozycje niekoniecznie znajdą tu coś dla siebie, jednak jeśli ktoś ceni złożone, kompleksowe obrazy, charakteryzujące się niezwykłą drobiazgowością i spójnością, to z pewnością się nie rozczaruje.

Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę
7.5
Ocena recenzenta
8
Ocena użytkowników
Średnia z 3 głosów
-
Twoja ocena
Mają na liście życzeń: 0
Mają w kolekcji: 4
Obecnie czytają: 0

Dodaj do swojej listy:
lista życzeń
kolekcja
obecnie czytam
Tytuł: Drugie odkrycie ludzkości/Norstrilia
Autor: Cordwainer Smith
Wydawca: MAG
Data wydania: 15 lipca 2015
Liczba stron: 784
Oprawa: twarda
Seria wydawnicza: Artefakty
ISBN-13: 9788374805513
Cena: 59 zł



Czytaj również

Komentarze


Jeszcze nikt nie dodał komentarza.

Komentowanie dostępne jest po zalogowaniu.