Czarna, bezgwiezdna noc – Stephen King

Czarna, bezgwiezdna noc nie należy do takich zbiorów opowiadań, w których kolejnych tekstów nie łączy nic poza osobą autora. Cztery zawarte w książce nowele nie mają co prawda wspólnych bohaterów, obracają się jednak wokół tych samych tematów. I zgodnie z tytułem, światła w nich jak na lekarstwo.

Pierwszy tekst, 1922, najdłuższy w całym zbiorze, to szczegółowy zapis morderstwa, jakiego farmer z Nebraski – główny bohater, a zarazem narrator – z pomocą syna dokonuje na swej żonie i jeszcze uważniejsze studium jego konsekwencji. Popełniona zbrodnia popycha bohatera w szaleństwo, które przywodzi na myśl bohatera opowiadania Serce oskarżycielem Edgara Allana Poego. Sporo tutaj wstrząsających obrazów sprawiających, że tej noweli najbliżej do literatury grozy. To zdecydowanie najbardziej przytłaczający tekst z całej zgromadzonej czwórki, opisujący patologiczną relację rodzinną, zniszczenie niewinności młodego człowieka i tragiczne następstwa zbrodni.

W Wielkim Kierowcy narracja skupia się na ofierze. Tess jest autorką poczytnych kryminałów dla kobiet. W drodze powrotnej ze spotkania z czytelnikami łapie gumę na mało uczęszczanej drodze, po czym zostaje zgwałcona i nieomal zamordowana przez tytułowego Kierowcę. Cudem uniknąwszy śmierci, Tess planuje konfrontację ze sprawcą. W tym opowiadaniu uwidacznia się wielka zaleta pisarstwa Kinga, doskonałe przedstawienie postaci kobiecych. Nawet w przypadku tak trudnej sytuacji ich psychika ukazana jest równie szczegółowo (jeśli nie bardziej), co postaci męskich.

Następujący później Dobry interes to krótki, zaledwie czterdziestostronicowy tekst opisujący historię chorego na raka Dave'a Streetera, który zawiera pakt z diabłem. Klasyczny motyw występuje tutaj w nieco zmodyfikowanej postaci: ceną za przedłużenie życia nie jest bowiem dusza bohatera, lecz 15% jego dochodów. Streeter musi także wskazać osobę, której szczerze nienawidzi, a na którą spadnie jego zły los. Mężczyzna wybiera swego najlepszego przyjaciela. Z uwagi na krótkość tekstu brakuje szczegółowych opisów psychiki, które stanowią mocną stronę całego zbioru i w efekcie opowiadanie to, choć solidne, wypada najsłabiej. Jednak oryginalne wykorzystanie klasycznego motywu sprawia, że warto się z nim zapoznać.

W kończącej zbiór noweli Dobrane małżeństwo główna bohaterka, szczęśliwa żona księgowego i matka dwójki dorosłych dzieci, odkrywa pewnego dnia, że jej mąż jest seryjnym mordercą. Obarczona tą wiedzą, musi zdecydować, czy wydać męża policji i zrujnować życie dzieciom, czy też zachować milczenie i żyć nadal z człowiekiem skrywającym w sobie bestię. Ta, wydawałoby się, nieprawdopodobna sytuacja (zainspirowana, jak można przeczytać w posłowiu, autentyczną historią Pauli Rader), stawia pytania o możliwość pełnego poznania drugiej osoby, a także bierność wobec zła.

Teksty zgromadzone w Czarnej, bezgwiezdnej nocy przyjmują różne perspektywy, opisują odmienne sytuacje. Można jednak dostrzec przewijające się między nimi wspólne motywy, a nawet pewną symetrię: dwa teksty opowiadają o mężczyznach (i, co ciekawe, to zawsze mężczyźni są sprawcami zła), dwa o kobietach (będących ofiarami, ale też sprzeciwiających się złu). Największe podobieństwa można dostrzec między Wielkim Kierowcą i Dobranym małżeństwem – oba teksty poruszają problem współodpowiedzialności oraz konfrontacji ze złem. Ostatnie z opowiadań można zestawić także z otwierającym zbiór 1922, w obu bowiem ważną rolę odgrywa rodzina, pojawia się problem ochrony najbliższych lub wręcz przeciwnie, wciągnięcia ich w zbrodnię. Z kolei motywem nadrzędnym, obecnym w całej książce, jest eksploracja mrocznej strony ukrytej w zupełnie zwyczajnych, mogłoby się zdawać, ludziach – ta normalność i przyziemność zła obecnego w zgromadzonych tekstach wywiera najmocniejsze wrażenie.

Czarna, bezgwiezdna noc to zbiór na wysokim poziomie: teksty w nim zgromadzone oferują głęboki wgląd w złożoność ludzkiej psychiki, jednocześnie cechuje je zwartość i siła przekazu charakterystyczna dla krótszej formy. Wszystkie utwory poruszają ściśle określoną problematykę, którą kolejne opowiadania ukazują z różnych stron, w nieco inny sposób. W efekcie czytelnik ma wrażenie, że spogląda do kalejdoskopu, w którym stale zmienia się układ elementów – widok jest dość ponury, czasem nawet wstrząsający, ale zdecydowanie warto tam zajrzeć.
Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę