Toppi. Kolekcja #1: Zaczarowany świat

Toppi. Kolekcja. Tom 1: Zaczarowany świat, bo taki tytuł nosi omawiany album, jest zbiorem opowiadań powstałych w okresie pomiędzy 1979 a 1993 rokiem. W sumie na 168 stronach znalazło się miejsce dla 11 komiksów o różnej długości, od 10 do 20 stron. Inspiracją, a w konsekwencji motywem przewodnim dla wszystkich tekstów jest szeroko pojęte podejście do bajek, lokalnych legend oraz mitologii.

Mimo włoskiego pochodzenia autor – scenarzysta i ilustrator w jednej osobie – ponad dziedzictwo kulturowe Italii przedkłada fascynację spuścizną Irlandii, jak również ludowymi podaniami Inuitów. Toppi jednak wychodzi poza powyższe ramy geograficzne i czytelnicy odwiedzą zarówno niemieckie miasteczko, jak bezludne i wyspy położone u południowego wybrzeża Alaski. Jeśli chodzi o rozpiętość czasową, to zostaniemy zabrani w prahistorię, bliżej niezdefiniowany okres nowożytny, drugą połowę XIX wieku, finiszując w roku 1921.

Tematyka opowiadań jest równie różnorodna; i tak czytelnicy zajrzą do lasu, gdzie zwykła rodzina udała się na piknik w trakcie którego spotkała wiedźmę; w innym zaś tekście odwiedzą Irlandię, że sierota uraczy swojego przyjaciela, starożytną istotę, dwoma brytyjskimi żołnierzami. W kolejnych utworach odbiorcy prześledzą przebieg tajemniczej choroby dotykającej latarników, zajrzą do miasta gdzie cieśli udało ożywić lalkę, co uczynił kierując się zbrodniczymi intencjami. Do czego prowadzi brak szacunku dla natury, można sprawdzić, zabierając się ku Arktyce oraz Wyspom Pribyłowa; a już niezwykłym doznaniem okażą się skargi krasnoludka znużonego niekończącym się przesiadywaniem na grzybie. Album wieńczy historia zmagań śmiertelnika, którzy rzucił wyzwanie lokalnemu bóstwu.

Wszystkie teksty mają jednak wspólny mianownik: przemyślany, intensywny i każdorazowo sugestywny scenariusz historyjki. Toppi jawi się jako mistrz formy krótkiej i nawet na kilku stronach potrafi oczarować oryginalnym pomysłem, w wielu przypadkach zwieńczonym zaskakującą, a często wręcz szokującą puentą. Ograniczoną liczbę stron autor zamienił w oręż do zabawy z wyobraźnią odbiorcy i uczynił to perfekcyjnie.

Autor stawia jednak nie tylko na zwroty akcji, lecz tworzy też swoje własne, bez wahania napiszę, baśnie dla dorosłych. Większość z tekstów nie tylko gwarantuje przednią rozrywkę, ale też skłania do refleksji, a czasami nawet do minuty ciszy. Scenarzysta wchodzi w buty moralizatora, rozprawiając się z ludzkimi ułomnościami, ale i uwypuklając te cechy, które nie mają negatywnego zabarwienia. Melancholia bohaterów potrafi złapać serce nie w mniejszym stopniu niż pogarda dla pospolitej chciwości. Autor często zderza kruche, niekiedy zupełnie pozbawione sprawczości życie zwykłego człowieka z potęgą sił natury, przedwiecznych istot oraz absolutu, chociaż i tutaj znajdzie się miejsce na przewrotny finisz. W rezultacie każde z opowiadań jest unikalne, intrygujące i przykuwa uwagę.

Być może efekt nie zostałby osiągnięty, gdyby nie równie niesamowita kreska Włocha. Operując ledwie czernią i bielą oraz korzystając z ołówka, Toppi tworzy pełne przepychu, wręcz barokowe ilustracje, na których warto zatrzymać wzrok, by doświadczać zabawy czernią i bielą, ogółem i detalem. Jednocześnie grafiki współtworzą opowieść, w sposób istotny wyręczając narratora, a jednocześnie po raz kolejny pobudzając wyobraźnię. Co warto podkreślić, Toppi tak samo sobie świetnie radzi z wizualizacją irlandzkich zabytków, zapuszczonymi domostwami, czy wyobrażeniem bóstw.

Czy Zaczarowany świat można polecić? Nie, nie "można". Ten album zwyczajnie "należy" podsunąć każdemu miłośnikowi komiksu, niezależnie czy gustuje w opowieściach superbohaterskich, czy w sztuce serwowanej przez europejskich twórców. Tych 11 tekstów gwarantuje intensywną, przemyślaną, a przy tym wyrafinowaną lekturę, pieszczącą zmysły na każdej stronie. Z niecierpliwością czekam na tom drugi.