Praga Gada #6: Wiechem trzy!

Konwencja zbioru jest analogiczna do wcześniejszych. Autor scenariuszy, Przemysław Olszewski, zaczerpnął inspirację z tekstów największego bodaj konesera przedwojennej, warszawskiej gwary, Stefana Wiecheckiego, a następnie przełożył je na język komiksu. Jednak nie tylko Wiech ma swój udział w powstaniu cyklu. Nie sposób przejść obojętnie wobec głosu samych prażan, których relacje zostały uwiecznione dzięki tytanicznym wysiłkom Fundacji Animacja, sprawującej zresztą pieczę nad niniejszym wydaniem.

Podobnie jak miało to miejsce przy poprzednich odsłonach, historie komiksowe poprzedzone zostały obszernym wstępem Olszewskiego, który tym razem mniej koncentruje się na apologecie warszawskiej gwary, a bardziej na przedstawieniu mentalności oraz niepisanych zasad koegzystencji zwykłych mieszkańców prawobrzeżnej Warszawy. I ponownie lektura przedmowy jest wartością samą w sobie. Czytelnicy wywodzący się z praskiej części stolicy może znajdą tam echa dziadkowych wspomnień (ja tak mam!), które u schyłku XX wieku odchodziły w niepamięć. Pozostali odbiorcy otrzymali z kolei szansę, by posmakować, jak dziwnym, ale i złożonym organizmem była przedwojenna Praga.

A same opowieści? Sprawa przedstawia się jak w typowym zbiorze krótkich form: jedne są wyborne i z każdym kadrem pieszczą zmysły odbiorcy czy to za sprawą scenariusza, czy też dzięki oprawie artystycznej, inne zaś błyskawicznie giną w odmętach zapomnienia. Szczęśliwie średnia tekstów w Praga Gada Wiechem trzy! jest wysoka, ale i tak warto kilka tekstów wyróżnić i chociażby podsumować jednym zdaniem.

Na uwagę niewątpliwie zasługuje Album rodzinny, czyli historia praskich złodziei-cwaniaków z gościnnych występem samego Wiecha. Poza lekkim i humorystycznym scenariuszem – co zresztą jest właściwe dla większości opowiadań – komiks podbija serce praskimi smaczkami, takimi jak złodziejski honor czy relacje wewnątrz dzielnicy. Bo pamiętajcie, swoich się nie okrada! Również ilustratorski trójgłos robi swoje, rozbijając nowelę na trzy mniejsze, niemalże samodzielne fragmenty. Zresztą obcowania z ilustracjami Mirosława Urbaniaka to sam przyjemność.

Warto też zwrócić uwagę na dwa krótsze utwory. Pierwszy to niesamowicie melancholijny Koń na tapczanie, bardzo podkreślający znaczenie tegoż zwierzęcia w życiu mieszkańców, a jednocześnie na wskroś zabawny i zilustrowany przez Leszka Jasińskiego, który najwyraźniej posłużył się fotografiami przy projektowaniu kadrów.

Z kolei Rzutki kamienicznik daje posmakować różnic społecznych dzielących mieszkańców miasta; w smutny sposób uzmysławia, jak niewiele się zmieniło przez prawie 100 lat od spisania historii przez Wiecha. Na szczęście i ku pokrzepieniu serc lokatorzy kamienicznika w sposób prosty lecz bezdyskusyjny pokazują, gdzie mają nakazy i zakazy. Całości dopełnia bardzo satyryczna stylistyka Romana Gajewskiego.

Jeśli miałbym wskazać teksty, które są najsłabsze, to niewątpliwie byłyby to utwory z nutką fantastyki, czy raczej superbohaterską. Pomysł na kominiarza rozprawiającego się z bandytami niczym Batman niby wprowadza na karty komiksu nutkę szaleństwa, moim zdaniem cykl świetnie daje sobie radę bez dodatkowych efektów oraz superherosów.

A co zresztą opowiadań? Wszystkie trzymają co najmniej przyzwoity poziom i niech to będzie zachętą do sięgnięcia po album. Najnowsza odsłona ponownie udowadnia, że komiksowa inicjatywa Praga Gada jest rzeczą i niezwykłą, i niesłychanie potrzebną. To kawał naszej historii, tej powszedniej, najzwyklejszej, ale i najbardziej autentycznej. A że została ubrana w komiksową formę, a czasami jest może nieco podkoloryzowana? Jeśli dzięki temu trafi do szerszej grupy odbiorców, to jestem jak najbardziej za!