Niecodziennik MKK

Papierowe komiksy internetowe

W czerwcu 2013 roku w czasie Bałtyckiego Festiwalu Komiksu w Gdańsku pojawił się zbiór komiksów Marty Zabłockiej pt. Znamy się tylko z widzenia. Album był kompilacją jednoplanszówek i humorystycznych rysunków, które wcześniej dostępne były na blogu zycie-na-kreske.blogspot.com i na fanpage’u na Fecebooku, gdzie za pomocą komiksu autorka komentowała otaczającą ją rzeczywistość: raz z uśmiechem, innym razem przez łzy.

Bardzo podobnym w swojej formie i treści wydawnictwem jest Niecodziennik MKK Martyny Krutulskiej-Krechowicz, który swoją uroczystą prapremierę miał podczas Bachanaliów Fantastycznych w Zielonej Górze, a do sprzedaży trafił w październiku 2013 roku podczas 24. Międzynarodowego Festiwalu Komiksu i Gier w Łodzi. W dość krótkim przedziale czasowym ukazały się dwa analogiczne zbiory, jednak w ostatecznym rozrachunku nieco różne: choćby ze względu na potencjalnego odbiorcę obu tytułów oraz selekcję i uporządkowanie materiału. Ich porównanie wypada delikatnie na plus dla Niecodziennika. 

Obie autorki przeszły szlak przetarty niegdyś przez Agatę "Endo" Nowicką. Pochodząca z Gdańska artystka wraz z Bartkiem "Belle" Felczakiem i Dominikiem "Enenkiem" Zacharskim w grudniu 2001 roku założyła pierwszego komiksowego bloga komix.blog.pl, gdzie analizowała wydarzenia ze swojego życia za pomocą prostych rysunków pełnych skomplikowanych emocji, ironicznego humoru i trafnych obyczajowych obserwacji. Później trafiła na łamy wysokonakładowych magazynów (Aktivist, Cafe, Elle, Metropol, Przekrój, The New Yorker, New York Times, Ha!art czy Lampa). W grudniu 2006 roku nakładem Kultury Gniewu wydała papierowy album komiksowy Projekt: Człowiek, którego odcinki wcześniej drukowane były w Wysokich Obcasach. Następnie komiksy jej autorstwa znalazły się w kilku ważnych antologiach: 44 (wyd. Muzeum Powstania Warszawskiego, 2007), Chopin New Romantic (wyd. Kultura Gniewu, 2011) czy Złote Pszczoły (wyd. Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie, 2011).

Prosto, anonimowo i przewrotnie

Obszerny zbiór ilustracji satyrycznych Martyny Krutulskiej-Krechowicz ukazał się dzięki Wydawnictwu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze ProLibris oraz Stowarzyszeniu Forum Art przy finansowym wsparciu Miasta Zielona Góra. Rysunki, które od grudnia 2010 roku systematycznie pojawiały się na blogu niecodziennikmkk.blogspot.com oraz na fanpage’u na Facebooku, zostały zebrane w osiem bloków tematycznych, opatrzone wstępem Pawła Timofiejuka oraz posłowiem Ewy Minge, a następnie wydane w postaci ponad stupięćdziesięciostronicowego albumu na kredowym papierze i w sztywnej oprawie.

W nieszablonowych historyjkach Martyna Krutulska-Krechowicz portretuje siebie lub swoich znajomych na tle codziennych wydarzeń, które dostarczają różnorodnych tematów, wzbudzają emocje, przynoszą doświadczenia, budują tożsamość. Jej twórczość jest ironicznym komentarzem do rzeczywistości współczesnych młodych Polaków, którzy każdego dnia borykają się z problemami materialnymi, poważnymi dylematami związkowymi, moralnymi wątpliwościami czy trudnymi sytuacjami rodzinnymi.

Zielonogórzanka jest wnikliwym obserwatorem świata, a jej rysunkowe interpretacje rozmaitych spraw są celne, dosadne i bezpośrednie. Mimo że naturalnym adresatem tego album są kobiety, bez problemu powinien on przemówić również do mężczyzn: panie znajdą w nim wiele własnych przemyśleń zwieńczonych bezbłędna pointą, panowie z przyjemnością odkryją nowy punkt widzenia na wiele tematów nurtujących ich lepsze połówki.

Nie ma tutaj miejsca dla delikatnych kobiet i nie ma miejsca dla romantycznych mężczyzn. Nie ma sentymentów i nie ma półśrodków. Jest ironia, jest sarkazm i jest cynizm. Inteligentna gra słowem, zabawne parafrazy popularnych haseł czy bezpardonowe autorskie teksty to zdecydowanie najmocniejsza strona tego zbioru.  

Rysunek jest bardzo prosty, ograniczony do koniecznego minimum, czarno-biały, czasami wzbogacony szarością. Jednokadrowe plansze pozbawione są drugich planów, teł i detali, a najczęściej nawet ramek. Grafika momentami jest przesadnie sterylna i mocno hermetyczna, aczkolwiek nie przeszkadza to w lekturze. Na szczególną uwagę zasługują anonimowe postaci całkowicie pozbawione twarzy. Dzięki temu zabiegowi, każdy czytelnik może rozpoznać w ich przeżyciach i doświadczeniach fragmenty własnego życia.

Codzienny Niecodziennik

Będące formą profesjonalnego portfolio papierowe wydanie Niecodziennika może stanowić dla Martyny Krutulskiej-Krechowicz atrakcyjne podsumowanie pewnego etapu działalności jej rysunkowego bloga. Z jednej strony zapewnia ono autorce możliwość dotarcia do nowych odbiorców, którzy przyjemność obcowania z tradycyjną książką przedkładają nad multimedialne formy przekazu. Z drugiej strony, stwarza odbiorcy szansę na nieco dłuższą chwilę refleksji nad poszczególnymi anegdotami, które w Internecie zajmują go tylko przez moment.

Dla regularnych fanów twórczości Martyny Krutulskiej-Krechowicz, którzy jej poczynania w sieci śledzą na bieżąco, kompilacja ta nie powinna być zaledwie niezbyt odkrywczym zbiorem rysunków, na które natknęli się już wcześniej w ich naturalnym środowisku. Za sprawą ułożenia wszystkich rysunków według nowego klucza i usystematyzowania ich w poszczególnych rozdziałach całość nabiera nowego wymiaru. Mimo że większość zgromadzonego materiału to duble, album nie jest tylko typową powtórką z rozrywki.

Miłośnikom komiksu kobiecego, fanom komiksu internetowego i pasjonatom komiksu w ogóle pozostaje tylko czekać na kolejne tego typu publikacje, bo takowe najprawdopodobniej będą się pojawiać coraz częściej.