Kaczogród. Carl Barks #09: Tajemnica starego zamczyska i inne historie z lat 1947-1948

Argument potwierdzający słuszność tej tezy jest bardzo prosty – to właśnie w zbiorze zatytułowanym Tajemnica starego zamczyska pojawiają się dwa pierwsze komiksy ze Sknerusem McKwaczem, jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci Kaczogrodu i Disneya w ogóle. Z krótkiego wstępu do albumu dowiadujemy się, że Barks powołał do życia najbogatszego kaczora na świecie ze względu na wydawcę, który poprosił artystę o stworzenie historii związanej ze świętami Bożego Narodzenia. Barks nie krył źródła inspiracji, więc oczywiście trafnym jest skojarzenie Sknerusa (oryg. Scrooge'a McDucka) z Ebenezerem Scrooge’em z klasycznej Opowieści wigilijnej Karola Dickensa. Obu łatwo można przypisać łatki ponurych i gorzkich w obyciu, którzy na dodatek nieszczególnie palą się do niesienia materialnej pomocy potrzebującym –  nawet własnym i ubogim krewnym.

Tak zarysowanego bohatera Barks zaprezentował światu w Wielkiej niedźwiedzicy. Kaczor Donald nie po raz pierwszy i nie ostatni jest spłukany. Tym razem nie stać go nawet na świąteczną wieczerzę. Z nieoczekiwaną pomocą przychodzi bogaty wujek Sknerus, oferując Donaldowi i trójce siostrzeńców spędzenie świąt w górskim domku i to na jego koszt. Ci zaś udają się tam nieświadomi, że krezusowi przyświeca inny cel niż ugoszczenie rodziny. Pragnie on wystawić na próbę odwagę krewnych i sprawdzić ich hart ducha. Mimo wielu lat, jakie minęły od premiery Wielkiej niedźwiedzicy w 1947 roku, to wciąż bardzo udana historyjka, w której Barks nie szczędzi żartobliwych sytuacji. Dostajemy sporo gagów, jednak najważniejsze okazało się wykreowanie postaci Sknerusa, jako hardego, bogatego i trudnego w obyciu kaczora.

Ten wizerunek autor pogłębił w drugiej historyjce o najbogatszej kaczce świata, czyli tytułowej Tajemnicy starego zamczyska. Warto nadmienić, że to pierwsza opowieść Barksa o poszukiwaniu skarbu, w czym w późniejszych latach Sknerus zaczął brylować zarówno w komiksach swojego stwórcy, jak i jego epigonów – na czele z fantastycznymi dokonaniami Dona Rosy. Od razu też Carl Barks podłożył podwaliny pod późniejsze dzieje rodu McKwaczów, pełniej przybliżone przez wspomnianego Dona Rosę w nagrodzonym Eisnerem Życiu i czasach Sknerusa McKwacza. Mianowicie w Tajemnicy starego zamczyska autor zabiera czytelników do Szkocji, gdzie znajduje się zamek od wieków należący do rodu McKwacz, który odegrał niemałą rolę w życiu młodego Sknerusa. Legenda głosi, że sir Kwaksterier McKwacz nie tylko ukrył skarb, ale jego duch wciąż stoi na straży złota. Pierwsza wyprawa do siedziby klanu McKwaczów to gratka sama w sobie, zwłaszcza że znajdziemy tu najważniejsze elementy komiksów przygodowych z kaczorkami – tajemnicze miejsce owiane legendami, skarb o wielkiej wartości, na który zasadzają się nie tylko główni bohaterowie oraz jak zwykle obecne w komiksach Barksa gagi. Poza tym autor umieścił informacje o paru innych przodkach Sknerusa, co parę dekad później skrzętnie wykorzystał Rosa. Z punktu widzenia kaczkofana to jeden z najciekawszych dotychczas wydanych w kolekcji komiksów.

Zbiór uzupełnia jeszcze jedna dłuższaa historyjka (Afryka dzika) oraz trzynaście dziesięciostronicówek i garść jednostronicówek. Afryka dzika to zresztą też całkiem przyzwoity komiks przygodowy, jeden z nielicznych przypadków, kiedy to kaczy bohaterowie – w dodatku bez Sknerusa – udają się na Czarny Kontynent. Z kolei dziesięciostronicówki mają w omawianym albumie niezwykle mocną reprezentację. Znalazły się zabawne i pomysłowe komiksy o Donaldzie pracującym jako stróż nocny (Straż nocna), goniec (Ludzie listy piszą), strażak (Jak Donald został strażakiem) i strażnik przybrzeża (Waleczny patrol). Oczywiście nie zabrakło komiksów, w których Barks bierze na tapetę rywalizację Donalda z jego siostrzeńcami – jak choćby w Bezstresowym wychowaniu, gdzie kaczorowi porad wychowawczych udziela autorytet w tej dziedzinie, czy w Kaczej muzyce, w której Donald na siłę próbuje uczynić podopiecznych wirtuozami. Warte wspomnienia są także Na księżyc i z powrotem, czyli kolejna dowcipna opowieść Barksa o wyścigu rakietowym, oraz Jak małpa – gdzie kaczor próbuje wrobić siostrzeńców w udawanie małp, aby tylko zrobić wrażenie podczas przyjęcia dla lokalnej śmietanki towarzyskiej.

W albumie pojawiły się także trzy dziesięciostronicówki z udziałem Gogusia Kwabotyna, w których rywalizacja rozgrywa się pomiędzy Donaldem a kuzynem-szczęściarzem. Standardowo punktem zapalnym dla fabuł są nierozważne zakłady zawarte między kaczorami albo chęć zaimponowania Daisy. Tak czy inaczej, to nie mniej zabawne i sympatyczne komiksy, nawet jeśli łączą je takie same początkowe schematy.

Tajemnica starego zamczyska to do tej pory jeden z najlepszych – o ile nie najlepszy – album z kolekcji Kaczogrodu, jeśli spojrzeć nań przez pryzmat dziesięciostronicówek. Krótkie historyjki zawarte w tym tomie są najwyższej próby – wiele z nich było publikowanych w Kaczorze Donaldzie jeszcze w końcówce lat 90., co dla niektórych czytelników będzie dodatkowym sentymentalnym powrotem do złotego okresu czasopisma. Można ubolewać, że w albumie znalazło się miejsce na zaledwie trzy dłuższe opowieści, aczkolwiek dwie z nich powinien poznać każdy kaczkofan – w końcu w jednej z nich debiutuje bodaj najciekawsza figura Kaczogrodu i okolic, a już w drugiej zabiera się za to, czym zaskarbiła sobie sympatię czytelników na całym świecie, czyli poszukiwaniem skarbów.