Zadra. Tom 2 - Krzystof Piskorski

Ponuro grzmią armaty. Suchą kanonadą odpowiadają im karabiny. Nad polem bitwy unosi się gryzący, prochowy dym. Krzyki rannych i jęki umierających mieszają się z komendami wywrzaskiwanymi w różnych językach. Zdziesiątkowane oddziały gromadzą się w cieniu poszarpanych sztandarów. Ciężkie buty ślizgają się w błocie wymieszanym z krwią. Dopóki jest to krew cudza, dopóty tli się płomyk nadziei, że jednak uda się przeżyć tę bitwę. A potem następną i następną. To uniwersalne pragnienie każdego żołnierza w każdym miejscu i czasie. Bez względu na to, jak bardzo utożsamia się on ze sprawą, za którą walczy. Bo o ideach, które pchają człowieka w bój na śmierć i życie, rozmawiać można przed bitwą albo po niej – pod warunkiem wszakże, że się ją przeżyło. Kiedy zaś wokół świszczą kule, a krwawe kwiaty wykwitają na mundurach padających wokół towarzyszy, nie o ideach czas myśleć, ale o tym, jak nie dać się zabić.

Doskonale rozumie te aspekty wojny Krzysztof Piskorski, i niezwykle przekonująco oddaje je w swojej powieści Zadra, której drugi tom trafił niedawno do rąk czytelników. Krwawych bitew i potyczek znajdziemy tam co niemiara, choć nie jest to książka wyłącznie batalistyczna. Przypomnijmy, że jej akcję autor umieścił w alternatywnej historii okresu wojen napoleońskich. Dzięki opanowaniu umiejętności korzystania z tajemniczej energii etheru wojska cesarza Francuzów zyskały pewną przewagę w kolejnych starciach. Nie udało im się jednak zadać decydującego ciosu siłom koalicji antynapoleońskiej. Działania wojenne przeniosły się tymczasem do równoległego świata, do którego bramy otwarto dzięki etherowi. Leżąca za owymi bramami Nowa Europa jest pod względem ukształtowania naturalnego dokładanie taka sama, jak nasz kontynent. Jednak nie ma w niej cywilizacji poza prymitywnymi osadami nielicznych tubylców.

W szeregach cesarskiej armii służą liczne polskie oddziały. Nasi rodacy, rozczarowani pustymi obietnicami Napoleona w kwestii przywrócenia im niepodległej ojczyzny, postanawiają wywalczyć ją sobie samodzielnie – właśnie w Nowej Europie. Działaniom Stanisława Tyca, zasłużonego oficera Legii Nadwiślańskiej, także przyświeca idea Nowej Polski. Po serii większych i mniejszych starć, Tyc otrzymuje zadanie specjalne. Ma wytropić i unicestwić kozacki oddział pod wodzą niejakiego Woronienki, który wykorzystuje magię tubylczych szamanów. Najgroźniejszym efektem tegoż są całe armie... ożywionych trupów, niewrażliwych na kule i ostrza, a z zapałem atakujących wojska cesarza. Tymczasem po naszej stronie etherowej bramy Maurice Dalmont, brat narzeczonej Tyca, prowadzi prywatne śledztwo w sprawie porwania profesora Beulay'a, największego francuskiego specjalisty w dziedzinie etheru i jego militarnego wykorzystania. Kiedy w końcu młodzieniec wpada na właściwy trop, wrogowie cesarstwa odpowiadają rzuceniem oskarżenia przeciwko niemu. Ze ścigającego staje się więc ściganym, coraz bardziej uświadamiającym sobie, jak wysoko sięgają macki spisku, który zaczął rozpracowywać. Niebawem odkrywa, jaki jest cel porywaczy profesora...

Dwa główne wątki, których bohaterami są Tyc i Dalmont, dodatkowo wzbogacone o kilka historii pobocznych, przeplatają się w powieści, nadając akcji dynamikę i utrzymując napięcie. Piskorski umiejętnie żongluje kolejnymi motywami fabuły, z umiarem dawkuje pomysły mające za zadanie ją uatrakcyjniać, z wyczuciem prowadzi narrację. Snuta przez niego opowieść czerpie z najlepszych wzorców romantycznej powieści historycznej i przygodowej, wzbogacając je o realistyczne obrazy wojny oraz patriotyczną refleksję. Już samym tym Zadra broniłaby się jako utwór nieprzeciętny. Autor nadaje jej jednak oryginalność poprzez niecodzienne wykorzystanie elementów zaczerpniętych z różnych tradycji fantastyki. Cała idea etheru i poruszanych przezeń maszyn przywodzi na myśl dzieła science fantasy z początków XX wieku lub steampunkowe z jego końca. Z kolei szamańska magia, ożywiająca poległych żołnierzy i każąca im ponownie podejmować walkę, kojarzy się z dark fantasy lub klasycznym horrorem. W końcu sama idea światów równoległych to motyw zapożyczony wprost z twardej science fiction. Co jednak najciekawsze, pierwiastki fantastyczne nie dominują nad realistycznym trzonem opowieści. Wykorzystywane z wyczuciem, dobrze dopasowane do poszczególnych wątków, niepostrzeżenie wrastają w tkankę świata przedstawionego. Stają się jej niejako naturalnym dopełnieniem. Podczas lektury szybko je akceptujemy i traktujemy jako coś oczywistego.

Takie połączenie realizmu z fantastyką świadczy nie tylko o wysokim poziomie warsztatu pisarskiego autora, ale również o tym, że do swoich czytelników odnosi się on całkowicie poważnie. Rezygnując z częstej w polskiej literaturze fantastycznej umowności, traktując swoich bohaterów, ich świat i to, czego doświadczają, bez przymrużenia oka, Piskorski nawiązuje z czytelnikami poważny dialog, angażuje ich emocje i skłania do głębszych przemyśleń. A nakreślona przez niego wizja pozostaje na długo w pamięci. Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę