Wielka księga ekstremalnego science fiction t. 1

Z terminem ekstremalne science fiction spotkałem się po raz pierwszy przy okazji lektury tej antologii. We wstępie redaktor próbuje wytłumaczyć, czym różni się ta niezwykła odmiana od reszty fantastyki naukowej, ale robi to dość mętnie. Wywnioskować można co najwyżej, że Mike Ashley obiecuje kilkanaście opowiadań opartych na niesamowitych pomysłach – a to fani science fiction lubią najbardziej, prawda?

Czy rzeczywiście znajdziemy w antologii same oryginalne utwory? I tak, i nie. Z jednej strony w każdym kolejnym tekście można odnaleźć pewne niezwykłe idee, ale czasami odgrywają one tak małe role, że trudno je w ogóle zauważyć. Niech za przykład posłuży całkiem dobre Działo Merlina Alastaira Reynoldsa. Autor opowiadania wymyślił bardzo ciekawą broń zagłady i miał doskonały pomysł na kreację głównego bohatera – ile jednak mieliśmy już historii o poszukiwaniach artefaktów Obcych? Podobne wrażenia pozostawiła we mnie lektura Wodnego Świata duetu Stephen L. Gillett i Jerry Oltion. Tytułowa planeta rzeczywiście wydaje się być intrygującą, ale pisarze tego pomysłu nie rozwijają, serwując czytelnikom historię o kryzysie na międzygwiezdnym statku – "dosyć" popularny schemat wśród space oper.

Nie oznacza to oczywiście, że w antologii nie znajdziemy żadnego tekstu opartego na naprawdę oryginalnym pomyśle. Już otwierające zbiór Anomalie wiele obiecują. Tekst zaskakuje lekką formą, która ukrywa całkiem poważną treść – a to przecież dopiero początek, według Ashleya – najmniej ekstremalny. Opowiadanie Benforda wraz z …I tak obiad uciekł razem z łyżką oraz Kwiatami od Alicji tworzą trio opowiadań napisanych z mniejszym lub większym przymrużeniem oka; wszystkie są świeże, zaskakujące, choć nie poruszają zbyt ważkich spraw – może z wyjątkiem pierwszego utworu, paradoksalnie najlżejszego w formie. W pierwszym tomie Wielkiej księgi ekstremalnego science fiction znalazły się też dwa cięższe opowiadania, w których poważna treść została połączona z dojrzałą formą. Warianty Zmartwychwstania zrobiły na mnie ogromne wrażenie. Person miał doskonały, naprawdę ekstremalny, pomysł i świetnie połączył swoje założenia z dramatem pojedynczego bohatera – to opowiadanie jest prawdziwą perełką. W Hoopie Benzolu natomiast można odnaleźć porażającą swym rozmachem wizję. Pisarz wplótł do niecodziennego uniwersum całkiem ciekawą historię, doskonale do tego spuentowaną. Utwór Reeda to kolejny mocny punkt antologii.

Jeśli odłożyć na bok cel (czyli zaprezentowanie tekstów [i]ekstremalnych[/u]), który wyznaczył sobie Ashley, i spojrzeć na antologię z innej strony, można dojść do bardzo prostego wniosku: Wielka księga ekstremalnego science fiction to po prostu zbiór porządnych opowiadań. Każdy kolejny utwór napisany jest naprawdę dobrze, fabuły wciągają, a historie bohaterów doskonale zapadają w pamięć. Trudno byłoby spodziewać się czegoś innego po tak uznanych nazwiskach jak Stross, Doctorow, Cadigan czy Di Filippo – Wielka księga ekstremalnego science fiction zawiera teksty pisarzy, którym słabych opowiadań pisać nie wypada. Jeśli ktoś w tej antologii nie będzie poszukiwał wyłącznie niecodziennych wizji i niesamowitych pomysłów, a skupi się na przyjemności, jaką sprawia lektura – będzie się naprawdę dobrze bawić.

Pierwszy tom Wielkiej księgi ekstremalnego science fiction to warta polecenia antologia. To ponad czterysta stron solidnego science fiction – nieczęsto przytrafiają się okazje na takie uczty. I choć nie zawsze jest tak ekstremalne, jak obiecał to Mike Ashley – warto się z nim zapoznać.


Dziękujemy księgarni Selkar za udostępnienie egzemplarza recenzenckiego. Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę