Straż nocna - Terry Pratchett

Ciężko mi sobie wyobrazić miłośnika fantastyki, z zainteresowaniami zahaczającymi o literaturę z tej dziedziny, który nie znałby, choćby ze słyszenia, twórczości Terry’ego Pratchetta. Na początku muszę zaznaczyć, że nie jestem fanem prozy tego pana, choć jego książki czytałem z nieskrywaną przyjemnością. Nie było ich jednak wiele w mojej czytelniczej karierze i szczerze mówiąc, po Straży nocnej oczekiwałem czegoś innego.

Straż nocna to dwudziesta dziewiąta książka z serii o Świecie Dysku. Większości z nich, jak już się przyznałem, nie dane mi było przeczytać. Należy w tym momencie zaznaczyć, że nie przeszkadzało mi to w lekturze. Książkę czytało się łatwo, szybko i przyjemnie; nie zdarzyło mi się też zgubić z powodu nieznajomości wszystkich poprzednich części.

Głównym bohaterem powieści jest sir Samuel Vimes, dowódca Straży Miejskiej Ankh-Morpork. Życie komendanta układało się bardzo pomyślnie: otrzymywał kolejne tytuły, bogacił się, szybko piął się po drabinie społecznej, lada moment miał się narodzić jego potomek. Pech jednak chciał, że podczas wykonywania obowiązków służbowych nieszczęśliwym i – nie da się ukryć – magicznym zbiegiem okoliczności został odesłany w przeszłość – własną, ciężką przeszłość, w której bardzo łatwo zginąć i nie tak łatwo z niej powrócić.

Obok sir Samuela na kartach książki pojawia się również znany z poprzednich powieści serii, Lu-Tze, mnich historii, który większą rolę odegrał w Złodzieju czasu, oraz psychopatyczny morderca Carcer. Dwie pierwsze postaci pojawiały się w serii wcześniej, niemniej jednak pochwalić należy łatwość i wprawę, z jaką autor nakreśla ich, kontrastuje oraz wpasowuje do przedstawianej rzeczywistości. W odbiorze utworu pomaga lekkość pióra, tak charakterystyczna dla Pratchetta; zasada prostoty i przyjazności języka wobec czytelnika sprawdza się tutaj w większości powieści. Większości, ponieważ bywają fragmenty, na widok których mózg się po prostu lasuje, choć obawiam się, iż już w zamierzeniu miały być one tak właśnie przedstawione.

Czas jednak na gwóźdź programu. W opinii osoby, która nie miała okazji śledzić swego rodzaju "ewolucji" Pratchetta (a taka widocznie nastąpiła), książki tego autora bierze się do rąk z myślą o lekturze odprężającej, mocno przesiąkniętej specyficznym humorem. Tu zaś spotkała mnie niespodzianka – Terry Pratchett zmienił podejście do swojej twórczości i chociaż absurdalny dowcip oraz wizja rzeczywistości "w krzywym zwierciadle" są tu wciąż obecne, w porównaniu z chociażby Kolorem magii jest go niewiele. Zamiast tego autor wplata w powieść przemyślenia na tematy bardziej odległe A'Tuinom, a dużo bliższe nam i naszemu światu. W rezultacie otrzymujemy książkę poważniejszą niż się spodziewałem, często bardziej przypominającą "regularną" powieść akcji, aniżeli wspomniany już Kolor magii. Miast głupawych wypadków, gnających stunogich Bagaży i alternatywnego opisu jajecznicy, Straż nocna obfituje głównie w sytuacje dramatyczne, trzymające w napięciu, czasem chwytające czytelnika za serce i wielokroć bardziej paralelne do naszej, często brutalnej i mało sympatycznej rzeczywistości.

Czy to dobrze? Jak to zwykle bywa, gdzie dwóch ludzi, tam trzy opinie, tak więc i tutaj zdania będą zapewne równie podzielone. Muszę jednak przyznać, że dzięki sporadycznym, humorystycznym nawiązaniom do innych dzieł popkultury (ot, choćby Jamesa Bonda) czy stanu współczesnego społeczeństwa amerykańskiego efekt końcowy jest bardzo dobry, zaś książka wciąga, bawi, a zarazem intryguje.

Na koniec kilka uwag co do wydania. Podczas lektury zauważyłem wyraźny problem z drukiem – gdy mocniej przeciągnąć palcem do stronie, literki niestety lekko się rozmazują i powstaną wokół słów smugi. Spostrzegłem to zupełnie przypadkowo i nie jestem w stanie stwierdzić, czy wada dotyczy jedynie mojego egzemplarza. Jeśli jednak wyżej opisany problem dotyczy całego wydania, to nie zazdroszczę osobom, które zwykły czytać, śledząc tekst palcem. Do tłumaczenia nie można mieć większych zastrzeżeń (może poza nielicznymi fragmentami, które przełożone został jakby bez koncepcji) i chyba nikt nie będzie zaskoczony wyrazami uznania w kierunku Piotra Cholewy. Literówkę zauważyłem zaledwie jedną.

Suma summarum nie da się tej pozycji nie polecić. Chociaż biorąc powieść do rąk spodziewałem się raczej książki beztroskiej, przy której będę wybuchać śmiechem po przeczytaniu co drugiej strony, w żadnym wypadku nie mogę uznać czasu spędzonego przy niej za stracony. Pewne cechy stylu Terry’ego Pratchetta gwarantują lekką i przyjemną lekturę, jednak tym razem treść zarówno bawi, jak i skłania do chwili refleksji. Czegóż chcieć więcej?
Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę