» » Spokój duszy

Spokój duszy


wersja do druku

Kryminał mało kryminalny

Redakcja: Matylda 'Melanto' Zatorska

Spokój duszy
Skandynawskie kryminały, dzięki specyficznemu, mrocznemu klimatowi i wyważonemu połączeniu wątków kryminalnych z obyczajowymi, od kilku lat stają się coraz bardziej popularne wśród polskich czytelników. Nakładem wydawnictwa Rebis ukazał się Spokój duszy, debiut literacki szwedzkich sióstr Camilli Grebe i Åsy Träff. Książka stanowi pierwszy tom serii o przygodach psychoterapeutki Siri Bergman. W opisie na stronie wydawnictwa znaleźć można takie określenia jak "mistrzowski kryminał", "pasjonujący dreszczowiec" oraz " fascynująca analiza granicy między zdrowiem psychicznym a chorobą". Zobaczmy, czy lektura tej pozycji rzeczywiście wzbudza takie emocje, jak sugeruje wydawca.

Główna bohaterka Spokoju duszy, Siri Bergman, jest psychologiem oraz psychoterapeutką. Razem z dwójką kolegów prowadzi gabinet, w którym pomaga swoim pacjentom uporać się z lękami, wyleczyć z obsesji albo nauczyć się żyć z piętnem tragicznych wydarzeń z przeszłości. Kiedy zaczyna mieć wrażenie, że ktoś ją obserwuje, początkowo bagatelizuje sprawę. Jednak pewnego dnia niedaleko swego domu znajduje zwłoki jednej z kobiet, którą leczyła. Pierwsze oględziny i pozostawiony przez denatkę list wskazują na samobójstwo, lecz wkrótce staje się jasne, że to morderstwo. Siri zdaje sobie sprawę, że sytuacja może być poważniejsza niż początkowo sądziła, a śmierć jej pacjentki może być dopiero początkiem zabawy w kotka i myszkę z szaleńcem.

Najważniejszym elementem powieści Camilli Grebe i Åsy Träff są wykreowani przez nie, budzący bardzo niejednoznaczne uczucia, bohaterowie. To ludzie pełni problemów oraz wewnętrznych sprzeczności, ich kreacje są wyraziste i zapadają w pamięć. Galeria postaci jest dość liczna, a na plan pierwszy wysuwa się trio psychologów z kliniki.

Protagonistka Siri w pierwszej kolejności powinna zgłosić się po pomoc do specjalisty. Rok wcześniej straciła w wypadku męża i jeszcze nie pogodziła się z jego śmiercią. Izoluje się od ludzi, nadużywa alkoholu i panicznie boi się ciemności, a chociaż wie, że powinna zapanować nad swoim życiem i wziąć się w garść, nie umie zmusić się do działania. Niestety, mimo iż autorki wykreowały typową bohaterkę "po przejściach”, jakoś nie zapałałam do niej sympatią –  wręcz przeciwnie, irytowała mnie na każdym kroku. Jej upór, irracjonalne, a chwilami wręcz głupie zachowania, a także ciągłe użalanie się nad sobą i topienie smutków w kiepskim winie wzbudzało we mnie – zamiast zrozumienia i współczucia – pomieszaną z niesmakiem litość.

Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę

Równie dalecy od ideału są koledzy Siri. Jej najlepsza przyjaciółka, Aina, to wesoła i chwilami trzpiotowata kobieta, która mężczyzn zmienia jak rękawiczki, nie angażując się emocjonalnie w żaden związek. Jest jednak niezwykle lojalna i opiekuńcza wobec Siri, a przy tym w sytuacjach kryzysowych zachowuje rozsądek, czym szybko przekonuje do siebie czytelnika. Drugi z partnerów w klinice, Sven, to z kolei niepoprawny kobieciarz, dla którego liczy się tylko kolejny podbój. Bywa opryskliwy i sprawia wrażenie, że nie do końca przepada za kobietami. Łatwo tutaj zauważyć, że autorki były dalekie od idealizowania zawodu psychoterapeuty. Ich bohaterowie to zwyczajni ludzie, omylni i pełni słabości. W tym miejscu można wtrącić, iż jedna z sióstr, Åsa Träff, jest właśnie psychoterapeutką, więc kto jak kto, ale ona wie, jak wygląda ta praca.

Również pacjenci pani psycholog przedstawieni są w sposób bardzo realistyczny i przekonujący. To bardzo interesujące osobowości, a zarazem skomplikowane przypadki zaburzeń na tle emocjonalnym i psychicznym. W powieści znajduje się wiele rozbudowanych relacji z sesji terapeutycznych, podczas których problemy i fantazje podopiecznych Siri są werbalizowane oraz analizowane. Chociaż dla mnie była to fascynująca lektura, to wpływ tych postaci na rozwój wydarzeń jest minimalny, dlatego też książka mogłaby się spokojnie obejść bez tych fragmentów. Prawdopodobnie zaciekawią one tylko tych czytelników, którzy podobnie jak ja są naprawdę zainteresowani psychologią.

Bardzo ciekawie przedstawiają się krótkie fragmenty prezentujące niektóre wydarzenia z perspektywy głównego czarnego charakteru powieści. Nie pozwalają one odgadnąć, kim jest ta osoba, jednak dają możliwość wniknięcia w psychikę człowieka opętanego prawdziwą obsesją. Kiedy w końcu nadchodzi moment kulminacyjny opowieści, wszystkie elementy układanki łączą się ze sobą i to właśnie krótkie urwane introspekcje pozwalają lepiej zrozumieć tę postać.

Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę

Warto tutaj zaznaczyć, iż czytelnik większość wydarzeń postrzega oczami głównej bohaterki, zostaje wręcz wciągnięty w świat tej rozchwianej emocjonalnie kobiety. Karty powieści zapełniają spostrzeżenia Siri dotyczące jej przeszłości, małżeństwa, kolegów i pacjentów, a także jej samej. Część tych obserwacji jest pobieżna, jednak w przeważającej części są to przemyślenia głębsze, skupiające się na motywach ludzkich zachowań oraz konkretnych działań, a także skutkach, jakie wywarły. Równie dokładna jest analiza pogłębiającego się lęku, który towarzyszy bohaterce. Początkowo jest to tylko niepokój, lecz z czasem wrażenie to przybiera na sile, potęguje się, prowadząc do poczucia osaczenia, wręcz zaszczucia, a także całkowitej utraty kontroli nad własnym życiem. Chwilami nie mogłam się oprzeć wrażeniu, że Spokój duszy to bardziej dogłębne studium psychologiczne przerażonej ofiary niż zwykły kryminał.

Kontynuując temat powieści kryminalnej, trzeba zauważyć, iż w książce szwedzkich sióstr wątek kryminalny jest w znacznej mierze zdominowany przez rozbudowaną część psychologiczną i, w mniejszym stopniu, obyczajową. Początkowo zarysowana intryga prowadzona jest konsekwentnie, jednak kolejne przełomowe wydarzenia następują po sobie w ślimaczym tempie. Autorki nie skupiają się na pracy policji i śledczych, prezentując co najwyżej efekty ich wysiłków. Dla miłośnika kryminałów niezwykle rozczarowujący będzie fakt, iż cała część dochodzeniowa została zredukowana do krótkich raportów z tego, co zostało zrobione, jakie hipotezy i osoby są wykluczone, a co jeszcze wymaga sprawdzenia.

Podobnie jak w większości kryminałów skandynawskich, ważną część fabuły zajmują aktualne problemy społeczne i obyczajowe. W Spokoju duszy znajdziemy rozważania o roli kobiety w społeczeństwie, jak również wskazanie problemu osób zaniedbanych przez "system" w dzieciństwie (np. ofiar przemocy w rodzinie), które w wieku dojrzałym stają się niewygodnym kłopotem, marginalizowanym i przez wielu bagatelizowanym. Na przykładzie Sary, jednej z pacjentek pani psycholog, można zobaczyć, co obojętność różnych instytucji może zrobić z człowiekiem i w jaką ruinę może obrócić się jego życie.

Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę

Camilla Grebe i Åsa Träff to siostry, które książkę pisały fragmentami, przesyłając sobie mailem uzupełniony tekst. Kiedy jedna kończyła, druga przejmowała pałeczkę. Rezultat ich pracy robi duże wrażenie, ponieważ Spokój duszy jest spójny i jednolity, bez zauważalnych zmian stylu czy charakteru tekstu. Ta książka to kawał dobrej pracy literackiej – pod warunkiem, że nie podejdzie się do niej jak do emocjonującego kryminału, a bardziej jak do studium umysłu ludzkiego.

Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę
6.5
Ocena recenzenta
9
Ocena użytkowników
Średnia z 1 głosów
-
Twoja ocena
Mają na liście życzeń: 0
Mają w kolekcji: 1
Obecnie czytają: 0

Dodaj do swojej listy:
lista życzeń
kolekcja
obecnie czytam
Tytuł: Spokój duszy (Någon sorts frid)
Cykl: Siri Bergman
Tom: 1
Autor: Camilla Grebe, Åsa Träff
Tłumaczenie: Inga Sawicka
Wydawca: Rebis
Data wydania: 8 października 2013
Liczba stron: 376
Oprawa: miękka
ISBN-13: 978-83-7510-786-9
Cena: 34,90 zł



Czytaj również

Bardziej gorzka niż śmierć
Gorzka prawda o ludzkiej psychice
- recenzja
Ostatnia misja Asgarda
Nowy początek
- recenzja
Troja. Pan Srebrnego Łuku
Ostatnie chwile przed wojną
- recenzja
Apokalipsa według Pana Jana
Jakoś to będzie
- recenzja
Tengu
Masterton (nieco) inaczej
- recenzja
Krótko mówiąc
Krótko mówiąc – średniak
- recenzja

Komentarze


Jeszcze nikt nie dodał komentarza.

Komentowanie dostępne jest po zalogowaniu.