Sargon. Wybrańcy Inanny
Człowiek – igrzysko boże
Imperium akadyjskie, które jest pierwszym znanym historykom tworem tego typu, umiejscowione było na terenie Mezopotamii i w swoim złotym okresie zajmowało ziemie rozciągające się od obecnego Egiptu poprzez wybrzeże Morza Śródziemnego aż po Zatokę Perską. Jego twórca, znany potomnym jako Sargon Wielki, stał się protoplastą dynastii akadyjskiej; miał być też wybrańcem Inanny, bogini wojny i miłości, mającej wielkie plany oraz nieustannie pragnącej większej władzy. Losy króla i jego potomków poznajemy z zapisków Szarkaliszarriego, będącego prawnukiem pierwszego władcy, a żyjącego w czasie, gdy Akad chyli się już ku upadkowi. Widząc nieuchronność klęski, mężczyzna opisuje proces powstania, rozkwitu i zmierzchu królestwa, rządzony boskimi kaprysami i namiętnościami, którym nawet najpotężniejszy władca nie zdoła się oprzeć.
Narracja jest prowadzona w formie kroniki historycznej, gęsto przeplatanej elementami mitologicznymi (jak bogowie chodzący po ziemi i zlecający śmiertelnikom różne zadania), co czyni Sargona powieścią specyficzną. Czas upływa tu w błyskawicznym tempie, między kolejnymi rozdziałami mogą minąć całe lata. Co więcej, niektóre istotne, wydawałoby się, wydarzenia zostały opisane bez większego zagłębiania się w detale: król wyruszył, podbił ten czy inny kawałek ziemi, mieszkańców wziął w niewolę i wrócił, wioząc bogactwa. Od czasu do czasu trafia się jednak fragment wręcz ociekający szczegółami – lista przywiezionych z wyprawy kosztowności, szczegóły architektoniczne wzniesionej świątyni lub przebieg ważniejszej bitwy bywają przedstawiane z przesadną dokładnością. Jest to, oczywiście, skutkiem fragmentaryczności źródeł historycznych, na których bazował autor, nie każdemu jednak musi przypaść do gustu. Takie problemy nie występują w przypadku elementów fikcyjnych, na które składają się głównie rozmowy władców z boginią (i, z rzadka, innymi ludźmi) oraz kwieciście, acz oględnie, opisane sceny miłosne z jej udziałem.
Tym, co budzi najsilniejsze skojarzenia ze wspomnianą we wstępie Mitologią, jest styl książki. Choć autorowi udało się uniknąć przesadnej archaizacji, w opisach posługuje się językiem podniosłym, momentami wręcz patetycznym. Na szczególną uwagę zasługują tu dialogi, często będące raczej monologami z rzadka jedynie przetykanymi wtrąceniami drugiej strony. Są pod tym względem klasą samą w sobie i gdyby nie brak wierszowania, mogłyby niemal uchodzić za fragment eposu. Mowa wiązana pojawia się zresztą sporadycznie na kartach powieści pod postacią poematów i pieśni poświęconych wydarzeniom z epoki. Tu i ówdzie występują również bardzo rozbudowane i pełne ozdobników metafory, typowe dla literatury antycznej. Najbardziej dokuczliwą cechą tej stylizacji jest duża liczba powtórzeń. Czasami można domniemywać, że autor był wyjątkowo dumny z jakiegoś zwrotu, gdyż używa go przy każdej nadarzającej się okazji – szczególnie często ma to miejsce w scenach batalistycznych i erotycznych – co szybko wywołuje wrażenie ubóstwa językowego.
Na ile mogę ocenić, pod względem historycznym powieść jest wierna znanym faktom. Należy jednak pamiętać, że historia imperium akadyjskiego pełna jest białych plam i nieścisłości, które autor wypełnił przypuszczeniami i fantastyką opartą na legendach. Nie wszystkie przedstawione wydarzenia musiały mieć taki właśnie przebieg – szczególnie gdy chodzi o bogów zsyłających plagi i rażących wrogów strzałami. Między wierszami przemycono jednak sporo interesujących informacji odnośnie do życia władców, obrzędów religijnych, architektury i wojen; wszystko to dotyczy okresów, o których mówią wiarygodne źródła historyczne oraz archeologiczne.
Sargon to nietypowa pozycja. Jeżeli ktoś jest ciekaw historii, kultury i mitologii Akadów oraz Sumerów, książka stanowi doskonały wybór, gdyż pozwala zgłębić te zagadnienia w lekki i przyjemny sposób. Jeżeli jednak ktoś liczy na klasyczną powieść historyczną, może być srodze rozczarowany, gdyż specyficzny styl prowadzenia narracji i przewidywalny przebieg fabuły sprawiają, że utwór nie porywa. Ja, jako miłośnik przystępnie zaprezentowanej historii, jestem zadowolony i z tej perspektywy wystawiam swoją ocenę.
Mają w kolekcji: 1
Obecnie czytają: 0
Dodaj do swojej listy:
lista życzeń
kolekcja
obecnie czytam
Autor: Krzysztof Milczarek
Wydawca: Erica
Data wydania: 9 października 2013
Liczba stron: 368
Oprawa: miękka