Problem trzech ciał, Ciemny las

Należy zaznaczyć, że pomimo przynależności do jednego cyklu, są to książki pod wieloma względami od siebie różne. Problem trzech ciał jest przesiąknięty chińską kulturą, pełen opisów rewolucji kulturalnej, mechanizmów komunizmu i ich konsekwencji. Bardzo silnie zaznaczone są tutaj wątki osobiste głównych bohaterów i to, jak sytuacja polityczna definiuje ich życie. To także powieść, której fabuła kręci się wokół rozwiązania pewnej zagadki i Pierwszego Kontaktu, ale nie do końca skupionego na otwartym konflikcie. Część druga, Ciemny las, jest bardziej futurystyczna, w większym stopniu przypomina klasyczne tytuły science fiction, a w porównaniu z pierwszą częścią setting całkowicie się zmienia. Widać za to, że fabularnie Cixin Liu odchodzi od znanych i schematycznych starć ludzkości z Obcymi.

O ile pierwszy tom niemal w całości stanowił wprowadzenie do cyklu i przedstawienie Obcych, tak Ciemnemu lasowi dużo bliżej do science fiction socjologicznej. Kosmici i zagrożenie ich inwazją schodzą na drugi plan, ba, w którymś momencie bohaterowie zaczynają wątpić, czy takowe niebezpieczeństwo w ogóle istnieje. Wraz z głównym bohaterem obserwujemy, jakie przemiany zaszły na świecie podczas jego długiej nieobecności, jak ludzkość, wydaje się, rozwiązała wiele problemów i ruszyła do przodu w rozwoju. Dopiero druga połowa powieści wraca do katastroficznego nastroju i ponownego rozważania konsekwencji oraz możliwości rozegrania Kontaktu. I to chyba właśnie wizja kosmicznego konfliktu oraz logiki rządzącej relacjami międzygwiezdnymi jest tym, co wyróżnia prozę Liu na tle reszty gatunku. Nie chodzi o samą kwestię walki czy wygrywania konfliktu przez przewagę technologiczną. Liu nakreśla bowiem dość ciekawą teorię dotyczącą rozwoju cywilizacji kosmicznych i tego, jak kształtują się relacje między nimi w tym złożonym ekosystemie (którego zresztą metaforą jest tytułowy Ciemny las). Ostatecznie, zwycięzcą okazuje się być nie najsilniejszy, a ten, który najlepiej zrozumie i wykorzysta reguły gry.

Z drugiej jednak strony, niesatysfakcjonujące dla wielu może okazać się zakończenie drugiego tomu oraz to, w jaki sposób rozstrzygnięty zostaje konflikt Ziemi z Trisolaris. Jest on dość wstrząsający i w sumie niespodziewany, ale jednocześnie może wydawać się wyciągnięty znikąd. Można się także pokusić o przypuszczenie, że Liu (może celowo) narzucił bardzo rwane tempo rozwoju fabuły, zaskakująco przyspieszając lub przywalając czytelnika szerokimi opisami społecznymi oraz monologami, by nagle, kiedy do końca Ciemnego lasu zostaje kilkanaście stron, poprowadzić protagonistę do błyskawicznego finału fabuły. Samo zakończenie pozostawia zresztą czytelnika z całą masą pytań dotyczącą tego, jak Liu planuje zamknąć trylogię, skoro główny wątek dwóch pierwszych powieści wydaje się zamknięty.

Poza tym, obie te powieści (a zwłaszcza Problem trzech ciał) stanowią bardzo interesujący wgląd w chińską historię współczesną, relacje społeczne oraz ich mentalność. Czasem powoduje to, że bohaterowie podejmują decyzje nie do końca zrozumiałe dla czytelnika nieobytego z filozofią i postawami życiowymi Wschodu. Może to jednak stanowić kolejny punkt zainteresowania dla potencjalnych odbiorców – oto wreszcie inwazja Obcych oglądana nie z zachodniej perspektywy, gdzie sami Ziemianie mogą wydawać się obcy Europejskiemu (i ogólnie nie-azjatyckiemu) czytelnikowi.

Dwa pierwsze tomy Wspomnienia o przeszłości Ziemi to kawał dobrego pod różnymi względami science fiction. Na pewno są to książki dla szukających nowych rozwiązań czy pomysłów w tym gatunku – o ile będą oni w stanie przełknąć klimat Wschodu i raczej niespieszne tempo.

Tytuł: Problem trzech ciał
Cykl: Wspomnienie o przeszłości Ziemi
Tom: 1
Autor: Cixin Liu
Tłumaczenie: Andrzej Jankowski
Wydawca: Rebis
Data wydania: 14 marca 2017
Liczba stron: 456
Oprawa: miękka
ISBN-13: 978-83-8062-049-0
Cena: 34,90 zł