Pathfinder Player Companion: Martial Arts Handbook

Przez lata kolejne edycje Lochów i Smoków i wywodzące się z nich produkcje od niezależnych wydawnictw podchodziły do tematu na różne sposoby, choć nie sposób nie zauważyć, że opcje dla graczy pragnących wcielić się w mistrzów sztuk walki były wyraźnie mniejsze niż w przypadku ich kolegów prowadzących bardziej klasycznych wojowników czy czarowników. Od czasu do czasu ukazywały się jednak podręczniki oferujące nowe możliwości bohaterom traktującym własne ciało jako najlepszą broń, jednym z takich dodatków jest Martial Arts Handbook do pierwszej edycji Pathfindera, który trafił na półki sklepowe w listopadzie 2018 roku.

Wydana w ramach linii Pathfinder Player Companion książeczka skupia się w całości na mechanicznych aspektach postaci i w przeciwieństwie do innych pozycji z serii (takich jak, recenzowane na naszych łamach Blood of the Moon czy Blood of the Night), nie znajdziemy tu praktycznie żadnych porad dla graczy, okolicznościowych artykułów czy informacji fabularnych rozwijających temat sztuk walki stosowanych przez mieszkańców Golarionu. Jedynymi wyjątkami są króciutki wstęp (zawierający listę najbardziej znanych wojowniczych tradycji istniejących w Avistanie) i jednozdaniowe opisy (lub raczej "opisy") poszczególnych elementów mechanicznych – całość ma jednak charakter w najlepszym razie pretekstowy. Trochę szkoda, ponieważ nawet skromne wstawki niemechaniczne nadałyby wszystkim zasadom i cyferkom szerszego kontekstu, którego obecnie bardzo wyraźnie brakuje.

Podręcznik składa się z wielu krótkich rozdziałów, ale jego zawartość można podzielić na cztery główne rodzaje: archetypy (archetypes), atuty, specjalne zdolności i ekwipunek. Z całej czwórki najciekawsze są zdecydowanie te pierwsze, czyli swego rodzaju nakładki na klasy podstawowe (przywodzące nieco na myśl podklasy z drugiej edycji AD&D lub D&D 5E), które modyfikują niektóre ich elementy bez potrzeby tworzenia zupełnie nowej profesji. W Martial Arts Handbook dostajemy między innymi specjalistę od broni improwizowanej, plemiennego wojownika wyspecjalizowanego w używaniu nietypowej tarczo-włóczni, a nawet rewolwerowca preferującego starcia na maksymalnie bliskim dystansie. Co ciekawe, obok wariantów klas z podręcznika podstawowego (takich jak mnich), spora część szablonów pomyślana została z myślą o bohaterach wywodzących się z dodatków – znajdziemy tu materiały dla profesji z Ultimate Combat, Occult Adventures czy Pathfinder Unchained. Niektóre połączenia wydają się nieco osobliwe lub przekombinowane mechanicznie, ale autorom na pewno nie można odmówić kreatywności w podejściu do tematu sztuk walki, co sprawia, że archetypy należy ocenić pozytywnie.

Drugą, a zarazem najliczniejszą grupą są auty, których otrzymujemy grubo ponad trzydzieści. Część z nich jest dość standardowa lub pomyślana jako uzupełnienie wspomnianych wcześniej archetypów, ale jest tu też kilka perełek. Wśród nich na pewno wskazałbym atuty sztuk walki, czyli kilkustopniowe "drzewka" umożliwiające bardzo wąską specjalizację (na przykład akrobatyczny wirtuoz włóczni) oraz serie atutów rozbudowujących manewry znane z podstawki (takie jak rozbrojenie, powalenie czy roztrzaskanie) – nie spodziewałem się, że kiedykolwiek zobaczę interesujące rozwinięcie mechaniki zwarcia z trzeciej edycji Dungeons & Dragons, a dzięki opcjom zaprezentowanym Martial Arts Handbook stworzenie fantastycznej odmiany zapaśnika zaczyna być kuszącą propozycją.

Pozostałe elementy podręcznika prezentują się już znacznie skromniej. Specjalne zdolności rozwijają przede wszystkim katalog opcji dostępnych dla bohaterów korzystających z energii ki, na której oparto choćby wariant mnicha z Pathfinder Unchained. Nowy ekwipunek zajmuje zaledwie dwie strony i oferuje mocno ograniczony katalog przedmiotów, które nie są zbyt interesujące. Jednocześnie muszę przyznać, że spodobały mi się przyrządy treningowe, które pozwalają korzystającemu z nich bohaterowi otrzymać tymczasowe premie do umiejętności (co ciekawe, traci się je przy pierwszym nieudanym teście).

Przed ostateczną oceną kilka słów warto poświęcić stronie wizualnej publikacji. Pod tym względem jest standardowo dla pozycji wydawanych w ramach Pathfinder Player Companion – trzydzieści dwie w pełni kolorowe strony, kredowy papier, miękka okładka i dość dużo całkiem ładnych ilustracji umilających lekturę. Układ tekstu jest czytelny, swoje zadanie spełniła także korekta – osobiście nie wyłapałem jakichkolwiek literówek, a wszystkie nowe zasady na pierwszy rzut oka zdają się wewnętrznie spójne i pozbawione błędów. Krótko mówiąc wysoki poziom, do którego amerykański wydawca zdążył przyzwyczaić swoich fanów.

Podsumowując Martial Arts Handbook, trzeba powiedzieć, że dostaliśmy podręcznik interesujący, który w ogólnym rozrachunku zasługuje na ocenę powyżej średniej. Jednocześnie jest to książka bardzo mocno sprofilowana pod konkretną grupę odbiorców. Relatywnie wąska tematyka, skupienie się na aspektach mechanicznych, praktycznie całkowite pominięcie strony fabularnej i dość wysoki poziom skomplikowania niektórych reguł (autorzy ewidentnie pisali dodatek z myślą o osobach dobrze zorientowanych w zasadach systemu) dają pozycję, która może okazać się przydatna właściwie tylko dla doświadczonych graczy Pathfindera 1E lub D&D 3.5 (choć w tym drugim przypadku niezbędne będą pewne modyfikacje w celu ujednolicenia reguł). Mimo to, jeśli ktoś dobrze zna mechanikę szeroko rozumianej trzeciej edycji Lochów i Smoków i pragnie wcielić się w bohatera inspirowanego mistrzami sztuk walki, może sięgnąć po Martial Arts Handbook. Teoretycznie da się go wykorzystać także jako źródło luźnych inspiracji, ale w takim wypadku przed ewentualnym zakupem lepiej poczekać na znaczącą przecenę lub promocyjną paczkę podręczników – płacenie pełnej ceny, nawet za wersję elektroniczną, mija się z celem.