Komornik – Arena Dłużników #1

Powieść opowiada o wydarzeniach bezpośrednio następujących po zakończeniu Kantu. Były Komornik, Ezekiel Siódmy, pełni obowiązki Góry po nadejściu Apokalipsy, którą – jak jest przekonany – przeżył tylko on. Prędko przychodzi mu zweryfikować własną sytuację – w wielkim końcu świata nie brał udziału pewien zbuntowany anioł, teraz upominający się o władzę nad wszelkim stworzeniem. Ezekiel chowa klucz do biura Góry w jedynym miejscu, jakie uznaje za bezpieczne, po czym skacze w kierunku dopiero odbudowującej się Ziemi, aby na linii czasowej trafić w punkt tuż przed rozpoczęciem Apokalipsy – i tym razem jej zapobiec.

Jednoczesna premiera nowej książki i gry komputerowej osadzonej w świecie Komornika to zapewne korzystne rozwiązanie marketingowe, lecz literacko nie jest już tak różowo. W Arenie dłużników Gołkowski przedstawia czytelnikom tę samą wizję końca świata, co na łamach trzech poprzednich książek – lecz powtórka z rozrywki zwyczajnie nie robi już takiego wrażenia. Ponowne spojrzenie na działalność aniołów, cherubinów oraz nieustanne dbanie o koszerność w ubiorze i mowie niczym nie zaskakują. Z tego powodu nowy Komornik przypomina odgrzewanego kotleta, który mógłby być smaczny, gdyby kucharz pokusił się o inną panierkę. Tymczasem kiedy Gołkowski nie odwołuje się do Apokalipsy wdrażanej przez archaiczne metody Góry, to wpada w popkulturowe klisze spod znaku postapokalipsy. Arena dłużników przeradza się w powieść drogi, gdzie – mimo kończącego się w niewytłumaczalny sposób świata – grupka bohaterów pod przewodnictwem Ezekiela zdaje się zupełnie niezniszczalna, a przebycie z jednego kontynentu na drugi wcale nie takie trudne. Spora porcja uproszczeń to nic złego, wszak mowa o powieści nastawionej na lekką rozrywkę, zdarzają się jednak fragmenty, które spokojnie można było pominąć, zamiast stawiać przed Ezekielem i spółką bliźniaczo podobne wyzwania, co kilkadziesiąt stron wcześniej.

Irytująca jest także maniera pisarza do wplatania powiedzonek i memów tak w opisy, jak i dialogi, jak choćby "Hokus–Pokus, Czary–Mary, twoja stara to twój stary" czy "tam przecież musi być jakaś cywilizacja". Być może takie wtręty – których jest zresztą więcej – miały pokazać absurdalną wręcz desperację Ezekiela w obliczu presji czasu albo zwyczajnie rozbawić czytelnika, ale w połączeniu z o wiele większą dawką wulgaryzmów względem poprzednich tomów, zastosowana narracja pierwszoosobowa co jakiś czas zmuszała mnie do zrobienia sobie przerwy w lekturze. W większości zawodzą także kreacje postaci, nieszczególnie zapadających w pamięć z jednym chlubnym wyjątkiem – Reggie to bodaj najlepsze, co dostajemy w Arenie dłużników. Zachowanie tego bohatera bardzo przyjemnie kontrastuje z resztą walącego się, brutalnego świata, natomiast szczegóły dotyczące jego istnienia tylko ten kontrast podkręcają.

Do największych bolączek Areny dłużników należy powtarzalność i nieustanne wrażenie déjà vu. Gołkowski z nieco innej perspektywy próbuje przedstawić to, co już dobrze znamy, przez co wpada we wtórność dwójnasób – fragmenty charakterystyczne dla końca świata w wydaniu pisarza są wtórne względem poprzednich Komorników, pozostała część zaś nie wyróżnia się na tle poprawnych, ale nieszczególnie oryginalnych powieści utrzymanych w konwencji postapokaliptycznej czy postkatastroficznej. Dodając do tego narrację obrośniętą wulgaryzmami i niezniszczalne grono przewodnich bohaterów otrzymujemy najsłabszą odsłonę Komornika.