Jehannette - Izabela Szolc

Do najnowszej powieści Izabeli Szolc, podeszłam nad wyraz optymistycznie. Muszę przyznać, że czytałam Wszystkiego najlepszego i Lęk wysokości tejże autorki. Nie przypadły mi do gustu. Płytkie powiastki dla niedowartościowanych kobiet, tak mogłabym w skrócie ocenić obie pozycje.

Po Jehanette sięgnęłam z zaciekawieniem. Dlaczego? Po przeczytaniu opisu wydawcy na ostatniej stronie okładki, liczyłam na coś więcej. Wydawać by się mogło, że kiedy ktoś pisze o takich kobietach jak: Anna Boleyn, Cayetana Alba, Joanna d'Arc, Lukrecja Borgia, Joanna Neapolitańska, Barbara Radziwiłłówna, Lady Macbeth, Izabela Katolicka, Heloiza, Katarzyna Medycejska, Małgorzata Brandenburska czy wreszcie Joanna Szalona, nie sposób stworzyć złych opowieści. Autorka dostała ode mnie kolejną szansę, tym razem ostatnią. Więcej po jej książki po prostu nie sięgnę.

Jehanette jest zbiorem opowiadań o wyżej wymienionych kobietach. Postaci niezwykle fascynujące, poruszające wyobraźnię, i w swoich czasach kontrowersyjne... Izabela Szolc postanowiła sfabularyzować ich historie, opowiedzieć je inaczej. Inaczej to nie znaczy dobrze. Poszczególne teksty są napisane bez większego polotu, brakuje w nich iskry, tego czegoś, co sprawi, że będziemy łaknęli więcej... Książka zamiast sprawiać radość, drażniła niemal na każdej stronie. Ciężko przychodziło skupienie nad samą fabułą opowiadań.

Jedyny tekst, który wywarł na mnie jakiekolwiek wrażenie było Polowanie na zęby. Historia o nadwornym malarzu Burbonów, Goi. Tu autorka pokazała, że pisać potrafi, ale chyba jej się nie chce. Zgrabnie przedstawia sceny, gdzie zło gra główne skrzypce. Sama historia też została w miarę porządnie napisana. Artysta zostaje uwiedziony przez księżną Albę, która kryje w sobie mroczną tajemnicę. Goya natomiast, wbrew Inkwizycji, usiłuje namalować kochankę nagą... Całość ratuje tak naprawdę dobra scena opisu Sabatu.

Poza tym jednym tekstem, pozostałe znudziły mnie. Autorka nie opanowała podstawowych zasad pisarskich. Jej styl jest niezwykle manieryczny. Leksyka czasem wydaje się być zbyt kolokwialna. Rozumiem, że język polski jest ubogi w określenia nazywające stosunek płciowy. Pani Szolc używa za to słów typu "rżnięcie" i "pieprzenie". Nie lubię przesadnych kolokwializmów, zwłaszcza, kiedy są zbędne. Szalenie rozbawiły mnie określenia męskiego członka. Autorka operuje "pałą". Poza tym zaimek "mój" również odnosi się do penisa. Cóż za pomysłowość, subtelność kobiecego stylu! Wulgarność momentami była zupełnie nieuzasadniona, nie ma nic wspólnego z wysublimowaniem, czy dobrymi scenami erotycznymi. Opowiadania zyskały przez to tandetną wymowę, są oklepane, czasem niesmaczne. Myślę, że pewne sceny można by napisać inaczej, z większą dozą kobiecego smaku. Szolc napisała książkę dla czytelników spragnionych literatury "kioskowej", którą zasilają szeregi tanich harlequinów.

Dalej mam sporo zastrzeżeń dotyczących warsztatu. Autorka chyba nie wie, co to jest dobra partia narracyjna. Proponuję poczytać powieści Kaya czy Martina... Tam obszerne opisy nie nudzą, lecz wciągają, tak też powstaje wspaniała proza. W Jehanette 3/4 książki to dialog. Litości! Przecież to męczące. Ileż można gadać i gadać. Akcję poznajemy tylko przez rozmowy bohaterów. W opowiadaniach w ogóle nie czuć klimatu epok o jakich pisze Szolc. Gdyby nie pojawiała się nazwa kraju, w którym dzieje się akcja, nic by nie wskazywało z jakim państwem mamy do czynienia. Obszerniejszych partii narracyjnych mamy zatem jak na lekarstwo. Czytelnik czuje znużenie wieczną gadaniną, mnie to strasznie drażniło.

Dodatkowo, przez zbyt krótkie podrozdzialiki, teksy sprawiają wrażenie chaotycznych. Niby wszystkie elementy do siebie pasują, ale taka forma męczy i nie pozwala się skupić na treści. Jeśli narracja już się pojawia, przypomina raczej didaskalia z dramatów. Przykład? Proszę bardzo: I tak w całej książce... Gdyby autorka napisała dramat, wszystko byłoby dobrze...

W zasadzie Szolc pokazała jak bardzo płytką literaturę można stworzyć. Potrafi się tylko użalać nad bohaterkami. Zdaje się pokazywać, że kobieta jest biedna, słaba, podatna na zło, bezradna i wykorzystywana. Poza tym w Jehanette brakuje jakiegokolwiek tła historycznego. Tu mogłaby sięgnąć po Rycerza bezkonnego, książkę swojego kolegi z wydawnictwa, Romualda Pawlaka. On zarysował świetnie epokę... Ale trzeba przecież się męczyć ze źródłami... a i po co? Pani Szolc zatem całkowicie zlekceważyła realia. Stworzyła marne historyjki, które tak naprawdę zapełniła atramentem sympatycznym. Teksty wypadają z głowy, zaraz po przeczytaniu. Pozostaje jedynie niesmak i żal wydanych pieniędzy. Jerzy Stuhr mówił: . Może i racja, ale na pisanie się to nie przekłada. W tym przypadku proponuję tworzenie zostawić innym... Dobrze by było, gdyby autorka przeczytała też opinie swoich czytelników, czy innych recenzentów. Myślę, że warto pewne kwestie rozważyć...

Z trudem wypełniłam powinność recenzenta. Miałam momenty, gdy chciałam rzucić książką w kąt i modliłam się, żeby wpadła w czarną dziurę za moim łóżkiem. Niestety. Wszelkie prośby nie zostały wysłuchane, a ja musiałam "zmęczyć" Jehanette do końca. Dla mnie taka lektura jest towarem wybrakowanym. Szkoda, bo materiał pozwalał na pokazanie prawdziwego kunsztu. Widać Izabela Szolc wolała tę szansę zmarnować. Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę