Część piąta: Nowe Państwo — XVIII dynastia
Walkę z Hyksosami ok. 1550 r. p.n.e. zakończył władca imieniem Ahmose (ok. 2570–1546). Zdobył on twierdzę Awaris we wschodniej Delcie i pognał Hyksosów aż do Palestyny. Miasta Kanaanejskie zachowując neutralność pozbawiły ich możliwości przygotowania odwetu. Ahmose uważany jest za założyciela XVIII dynastii, zapoczątkowującej okres tzw. Nowego Państwa. Ahmose po zdobyciu Awaris wyprawił się do Palestyny. Przez trzy lata oblegał tam miasto Szaruhen. Jego celem nie były raczej zdobycze, a umocnienie północnej granicy Egiptu. Podstawę dla odzyskania dawnej świetności w dużym stopniu tworzyły bogactwa Nubii. Stanowiła ona spore zaplecze rezerw ludzkich, a także znajdowało się tam złoto i rudy miedzi. Ahmose rozpoczął organizację Nubii, na czele której postawił urząd „syna królewskiego”. Umocniwszy granice państwa Ahmose zajął się organizacją i utrwalaniem prestiżu władcy wewnątrz państwa. Walczył on szczególnie ze zwolennikami Hyksosów, którzy po objęciu władzy przez władców tebańskich przeszli do opozycji. Jedności Egiptu groziło także niebezpieczeństwo ze strony niezależnych książąt, których samodzielność Ahmose likwidował, głównie konfiskując ich mienie. Rezydencją królewską pozostały Teby. Naczelnym bóstwem panteonu stał się Amon, był on symbolem egipskiego odrodzenia. Jako solarny bóg Amon–Re uosabiał on wszystkich bogów. Dzięki temu świątynia Amona w Karnak stałą się jednym z największych właścicieli gruntów, niewolników i stad bydła. Każdy bowiem władca obdarowywał ją niewolnikami i łupami zdobytymi na wojnie. Aż do czasów Totmesa III istniała ścisła więź między domem królewskim a rodami kapłańskimi. Z tej grupy rekrutowali się niemal wszyscy dostojnicy państwowi. Sam władca uważał się za syna Amona–Re oraz siostry i żony swego poprzednika na tronie, wyniesionej do rangi boskiej małżonki. Jak można przypuszczać — Liga Ozyriańska sprawowała w tym czasie hegemonię w Egipcie. Ciągłe sukcesy królów egipskich prawdopodobnie są wynikiem stabilnych wpływów sług Horusa w kraju. Dzięki temu władcy egipscy mogli poświęcić się podbojom. Zapewne właśnie za pomocą wszechwładnego kultu Amona–Re, do którego nienawiścią pałali Setyci, ozyriańczycy sprawowali rząd dusz w Egipcie. Kolejny król, Amenhotep I (ok. 1546–1526), podbił położone na obszarze Nubii państwo Kusz i zniszczył jego stolicę Kermę. Totmes I (ok. 1526–1512) rozszerzył te podboje o tereny między III a IV kataraktą. Wtedy tytuł „syna królewskiego” stał się synonimem wicekróla Kusz. Totmes I podjął również wyprawę do Syrii. Nie napotkał on oporu miast kanaanejskich i huryckich, dzięki czemu dotarł aż do Eufratu. Była to jedynie demonstracja siły egipskiego oręża i nie przyniosła żadnych zdobyczy terytorialnych. Wówczas po raz pierwszy Egipcjanie zetknęli się z potężnym, syryjskim państwem Mitanni. Wyprawa ta przyniosła wzrost znaczenia miast dolnoegipskich, a szczególnie starej metropolii, Memfis. Utworzono tam silny garnizon, tamtejszy port podniesiono do rangi portu morskiego. Memfis stało się praktycznie drugą stolicą, będąc rezydencją najstarszego królewicza, który był głównodowodzącym tamtejszego garnizonu. Totmes II (1512–1504) przeprowadził nowy podział administracyjny. Zarządem Egiptu zajmowało się dwóch wezyrów, którzy rezydowali w Tebach i Memfis i zajmowali się administracją południowej i północnej części kraju. Król ten, poza tłumieniem buntów w Nubii i Syrii, nie zasłużył się niczym więcej. Kolejnym władcą Egiptu stała się królowa Hatszepsut (ok. 1503 – 1482), która objęła regenturę w imieniu swego sześcioletniego siostrzeńca. Odznaczała się ona bezprzykładną rządzą władzy (obwołała siebie faraonem) i licznymi ekstrawagancjami, a swoją przychylnością obdarzała licznych faworytów. Przeciwko znienawidzonej ciotce intrygował siostrzeniec Totmes III. Zdaje się jednak, że owe intrygi nie wpływały negatywnie na stan państwa. Hatszepsut prowadziła politykę pokojową, wysłała ekspedycję morską do kraju Punt (na terenie dzisiejszego Somali lub Erytrei), rozwinęła także szeroką działalność budowlaną. Prawdopodobnie intrygi dworskie były wynikiem knowań Setytów, jednak silna pozycja Ligi Ozyriańskiej zapobiegła rozprzestrzenieniu się korupcji poza dwór królewski. Być może mają podstawę przypuszczenia, że Hatszepsut była ghoulem lub marionetką Setytów — na co wskazywać może jej tryb życia. Natomiast na pewno jej następca, Totmes III, był pod wpływem Ozyriańczyków. Silne rządy i sukcesy na arenie międzynarodowej — wskazywałyby na to. Jednak jego awersja to kapłanów z Teb sugerować może rysy i konflikty wewnątrz stronnictwa Horusowego, które w późniejszym czasie wykorzystali jego wrogowie. W 1482 r. zmarła Hatszepsut i Totmes III mógł objąć samodzielne rządy. Natychmiast też zerwał z polityką swej poprzedniczki, mianując urzędników wywodzących się ze środowisk wojskowych. Miasta Palestyny, którymi zawładnęli Huryci, zmieniły swój, dotychczas przyjazny, stosunek do Egiptu. W związku z czym interesy egipskie w tym rejonie zostały zagrożone. Dlatego ok. 1480 r. Totmes III podjął wyprawę do Palestyny. Zdobył miasta na wybrzeżu, Gazę i Jaffę, następnie pod Magiddo rozbił koalicję syryjsko–palestyńskich książąt, z księciem miasta Kadesz na czele. Ten ostatni władca ratował się ucieczką. Natomiast pozostali książęta podporządkowali się Egiptowi i jako jego wasale rządzili swymi miastami. Ich synowie zostali uprowadzeni jako zakładnicy do Teb. W całej Palestynie aż do gór Libanu Totmes III założył egipskie garnizony. Kolejne wyprawy Totmesa III zaowocowały podporządkowaniem sobie miast północnej Fenicji, które stały się bazą wypadową przeciwko Syrii. Ok. 1470 r. wyprawił się stamtąd do państwa Mitanni. Po zwycięskiej bitwie z królem tego kraju stoczonej pod Halab, Totmes III dotarł aż do Karkemisz. W drodze powrotnej zdobył w końcu zawzięcie bronioną twierdzę Kadesz. Władca egipski stał się hegemonem na całym obszarze Syrii i Palestyny. W końcowym okresie swego panowania Totmes III podzielił Syrię na trzy prowincje. W miastach rezydowali egipscy namiestnicy, lecz faktyczna władza pozostawała w rękach miejscowych książąt, którzy często buntowali się przeciwko egipskiej władzy. Natomiast sam faraon poświęcił swą uwagę Nubii, gdzie zdobył obszary aż IV katarakty z miastem Napata. W tym okresie państwo egipskie przeżywało okres rozkwitu. Było to możliwe dzięki złotu sprowadzanemu z Wawat i Nubii. Dużą część tych funduszy poświęcano na rzecz budownictwa. W tym czasie pojawili się po raz pierwszy zawodowi kupcy egipscy, którzy sprowadzali dla dworu towary luksusowe, jak dywany z Krety i meble z Fenicji. Jednocześnie wówczas powstał rozdźwięk pomiędzy królem a arystokracją kapłańską. W elitach władzy coraz większą rolę zaczęła odgrywać arystokracja wojskowa, często wywodząca się spośród dowódców obcych (nubijskich i libijskich), gdy do tej pory wyłączność piastowania niższych urzędów należała do kapłanów. Dopóki jednak królowie prowadzili wojny — i świątynie mogły oczekiwać udziału w łupach, nie dochodziło do otwartego konfliktu. Na okres panowania Totmesa III przypada szczytowy rozwój terytorialny Egiptu na terenach Syrii. Przeprowadził on nie mniej niż siedemnaście różnych kampanii, przeplatanych regularnymi podróżami inspekcyjnymi po całym imperium. Był to prawdopodobnie największy zdobywca pośród królów egipskich. Jednakże utrzymanie takiego stanu rzeczy wymagało ciągłej uwagi ze strony króla. Gdy zmarł Totmes III, dotychczasowy regent i syn zmarłego władcy, Amenhotep II (1450 – 1425) zarządził odwrót swych wojsk do Egiptu. Wtedy książęta syryjscy podnieśli bunt, Amenhotep II złamał powstanie, schwytał ich przywódców i poświęcił ich żywcem w Tebach posągowi Amona–Re. Było to niezgodne z obyczajami panującymi w Egipcie i pozbawiło to tego władcę szacunku. Sytuację w Syrii wykorzystał wojowniczy Szauszatara, król Mitanni, który zajął tereny północnej Syrii. Amenhotep II podejmował potem trzy wyprawy w celu odzyskania utraconych terenów, jednak nastąpił stan pewnej równowagi sił, którego król ten nie potrafił przełamać na swoją korzyść. Dopiero w czasach następnego władcy, Totmesa IV (1425 – 1417), gdy zmarł Szauszatara i państwo Mitanni zaczęło odczuwać problemy ze strony Hetytów, został zawarty traktat, przypieczętowany małżeństwem Totmesa IV z księżniczką mitannijską Mutemuyą, córką króla Artatama. Tu drobna dygresja — możliwe, że Amenhotep II znajdował się pod pewnym wpływem któregoś z radykalnych odłamów Ligi Ozyriańskiej, gdyż jego metody były obce głównej linii postępowania Ozyriańczyków. Ten rozłam ułatwił wpłynięcie pewnych kręgów setyckich na kolejnych władców Egiptu. Kolejny władca, Amenhotep III (ok. 1417 – 1379) prowadził politykę pokojową. Ściśle przestrzegał traktatu pokojowego z państwem Mitanni, zachowując neutralność w czasie, gdy w tym państwie toczyły się wewnętrzne walki. Zlekceważył także niebezpieczeństwo grożące ze strony azjatyckich plemion pasterskich, w wyniku czego w Libanie powstało państwo Amurru, które podporządkowało sobie miasta syryjskiego wybrzeża. Choć formalnie Amurru było wasalem egipskim, Egipt nie egzekwował swoich praw wobec niego. Ta polityka Amenhotepa III nie spotkała się z aprobatą arystokracji. Jednak faraon radykalnie zwalczał wszelką opozycję. Opornych pozbawiał urzędów, a rozdawał je osobom osobiście z nim związanym. W przeciwieństwie do okresów wcześniejszych, kiedy to urzędnicy wywodzili się z Teb, za czasów Amenhotepa III większość korpusu administracyjnego wywodziła siez Memfis i miast na północy kraju. Ostry rozłam między faraonem a kapłanami z Teb powstał podczas panowania kolejnego władcy, Amenhotepa IV (1379 – 1362) zwanego Echnatonem. Toczył on walkę przeciwko arystokracji tebańskiej i kapłanom boga Amona, a także oprał się na ścisłym sojuszu z armią. Jego wsparcie stanowiła również arystokracja Dolnego Egiptu, w tym również tamtejsi kapłani. Jego panowanie znane jest głównie dzięki reformie religijnej, którą przeprowadził. Ogłosił on kult jedynego bóstwa, Atona, którego uosobieniem była tarcza słoneczna. Była to koncepcja bardziej teologiczna, pozbawiona elementów mitologii. Faraon przyjął nowe imię – Echnaton („chwała Atona”), a w szóstym roku panowania przeniósł swą stolicę do Achetaton, czyli „horyzontu Atona”. Nowy okres objawił się także przełomem w sztuce i kulturze Egiptu. Nowemu kultowi stawiano nowe świątynie, gdy tymczasem prześladowano kult Amona — między innymi niszczono w inskrypcjach jego imiona. Nietknięte pozostały natomiast świątynie starych bogów egipskich, szczególnie na obszarach peryferyjnych. Na arenie międzynarodowej upadło znaczenie Egiptu. W Syrii na skutek zwycięstw Hetytów nastąpiły spore zmiany. Wasale egipscy, książęta Ugarit, Amurru i Kadesz, przeszli na stronę Hetytów. Prawdopodobnie pod koniec swojego panowania Echnaton zgodził się na restauracje tradycyjnych kultów, w tym kultu boga Amona. Jego następca i zięć, Semenchkare, zbudował w Tebach sanktuarium dla tego boga. Po krótkim panowaniu Semenchkare, na tronie zasiadł kolejny zięć Echnatona, Tutanchaton (1361 – 1352), liczący wtedy zaledwie 10 lat. Kierownictwo spraw państwa powoli przechodziło w ręce opozycji, na czele której stał urzędnik imieniem Ai, należał do niej również Horemheb. W drugim roku panowania pod wpływem tej grupy faraon zmienił imię na Tutanchamon, restytuował tradycyjne kulty, opuścił Achetaton i przeniósł się do Memfis. Po krótkich rządach chłopca parę lat panował Ai (1352 – 1348), a po nim Horemheb (1348 – 1320). Ten faraon przerwał kryzys wywołany reformą Echnatona i panowaniem jego następców. Podjął on kilka wypraw do Syrii, jednak tylko po to, by wzmocnić północną granicę Egiptu. Skupił się głównie na polityce wewnętrznej. Przeniósł on mianowicie stolicę do Memfis, choć koronację odbył tradycyjnie w Tebach. Przywrócił dyscyplinę w armii — nakładając nadzwyczaj srogie kary na dowódców wojskowych. Zreformował sądownictwo, likwidując sądy skorumpowane. Zreformowano również gospodarkę świątynną, której nadzór oddano kapłanom mianowanym przez faraona. Stanowiska w administracji państwowej oddał w ręce zasłużonych dowódców wojskowych. Horemheb był ostatnim władcą z XVIII dynastii, a rządy po nim objął były oficer, którego desygnował na swego następcę, a nosił on imię Ramzes. Wydaje się, że począwszy od panowania Amenhotepa III, wpływy w Egipcie przechodziły powoli w ręce Setytów. Jednak było to młode pokolenie tego klanu, nie tak radykalne w środkach, jak ich poprzednicy, którzy sprowadzili Hyksosów. Dzięki kłamstwu, oszustwu i korupcji potrafili wywieść w pole swoich przeciwników. Echnaton w dobrej wierze realizował swoje utopie — przyczyniając się do obalenia monopolu kapłanów świątyni Amona, kierowanej przez ortodoksyjne kręgi Ozyriańczyków. Pod szatami nowej religii Setyci obalili swego konkurenta i doprowadzili do jego podziału. Czas następców Echnatona, szczególnie Horemheba, to tylko pozornie okres odzyskania wpływów przez Ligę. To Setyci wprowadzili do kultu Amona swoich ludzi, gdy kapłani z Teb byli słabi, teraz mogli pozwolić na „restytucję” kultu. Uśpiło to czujność Ozyrańczyków, a jak się okaże w przyszłości — okazało się to dla nich zgubne.
Dla Narratorów i Graczy
Chwała XVIII dynastii to czas, gdy wpływy Ligi Ozyriańskiej znów tryumfują. Jednak, jak można sądzić, opierała się ona na starych kadrach. Przede wszystkim oparcie dla Horusa stanowili Ci najwcześniej przemienieni z Odrodzonych. Oni to stanowili twardogłową elitę, która doprowadziła do nadmiernego rozwoju kult Amona i wpływy jego tebańskiej świątyni. Amon–Re, jako odbicie przeciwnika Apopisa, stał się wówczas naczelnym bóstwem Ozyriańczyków. Jednak ortodoksi natrafili na opór młodszych odłamów, szczególnie tych mumii, które odsunięte na boczny tor, same myślały sięgnąć po stery władzy. To one stały za Totmesem III, odsuwając na boczny tor ortodoksów. Niestety sprawy wymknęły im się z rąk za następców Totmesa III, przybierając kompletnie zły obrót za Echnatona. Te wewnętrzne wojny w Lidze Ozyriańskiej mogą być ciekawym elementem w historii Waszych postaci. Należałoby tu odpowiedzieć na pytania, po której stronie stała Wasza Mumia?, czy była nieświadomie manipulowana przez Setytów, czy od początku zdawała sobie sprawę z ich intryg i knowań?, jak zareagowała na kult Atona, wywodzący się z dobrych przesłanek, lecz w skutkach niekorzystny? Natomiast wśród Setytów do głosu dochodzi nowa klasa — mistrzów manipulacji. Dlatego tak nieczytelne są dla nas ówczesne linie podziału między Ozyriańczykami a Setytami, gdyż potrafili oni tak manipulować, że wrogowie wydawali się przyjaciółmi, a przyjaciele wrogami. Sytuacje pozornie korzystne dla Ozyriańczyków, okazywały się w istocie pułapkami na nich zastawionymi. Setytom wówczas przemienionym obce są metody brutalne. Wolą działać skrycie, w sekrecie. Delikatnie pociągając za sznurki. Tak powodując swymi przeciwnikami, by działali na ich korzyść. Pletli misterną sieć intryg, która okazała się nie do przejrzenia dla ich wrogów. Mistrzowie manipulacji, którzy wówczas zostali przemienieni, prawdopodobnie do dziś czynią swe machinacje, również przeciw innym Setytom i ich potomkom. Ogólnie — czas XVIII dynastii jest doskonałym okresem, by ubarwić nim historię swej postaci. Jednak zważmy, że nowych mumii wtedy już praktycznie nie tworzono, a stworzeni wówczas Setyci raczej nie nadają się na postacie dla graczy. Mogą być co najwyżej legendarnymi manipulatorami. W tym momencie historia Dzieci Ozyrysa zapewne już oddaliła się nieco do historii Egiptu, gdyż sekta ta rozszerzyła swą działalność poza ten kraj, a jej zainteresowanie polityką spadło do zera. Wątpliwe jest, by Dzieci Ozyrysa z tych, albo wcześniejszych czasów, przetrwały do dziś.
