Autor: Michał 'ShpaQ' Laszuk
Pierwsze wrażenie jest raczej mało zachęcające. Ględźby Ropucha to cieniutka książeczka o niemal kieszonkowym formacie, z kiepskiej jakości okładką. Spodziewałem się jakiegoś opasłego tomiszcza, a tu coś takiego. "No cóż", pomyślałem, "O niczym to jeszcze nie świadczy" i pełen oczekiwań zabrałem się do lektury.
Ględźby Ropucha to zbiór szesnastu krókich opowiastek, które łączy świat i w naprawdę znikomym stopniu bohaterowie. Przyznam szczerze, że książka Szostaka jest trudna. Nie jest to bowiem tradycyjna proza, z którą ma się do czynienia na co dzień. Nie jest to także typowe dzieło filozoficzne. Czym w takim razie jest? Kreacją łącząca w sobie to, co najlepsze w ludowych opowieściach, okraszoną wywodami na tematy natury otaczającego nas świata w iście arystotelesowskim stylu. Nie czyta się tego łatwo. Opowieści snują się leniwie i niespiesznie zmierzają ku końcowi, który sam w sobie jest zaskoczeniem i zagadką. Szostak umieścił w swojej książce mnóstwo motywów zaczerpniętych wprost z mitów i ludowych podań. Historie te nie mają jednoznacznej wymowy i nie dają odpowiedzi na zadane pytania. Wręcz przeciwnie, sprawiają, że w głowie czytelnika rodzą się kolejne i kolejne, i kolejne… W ten sposób autor wciąga nas w swego rodzaju filozoficzną dysputę, której mimowolnie się poddajemy.
Opowiastki, którymi raczy nas Wit Szostak, przywodzą na myśl ludowe podania i baśnie opowiadane dawno temu przy ogniskach. Każda z nich jest na swój sposób odmienna, ale wszystkie tak naprawdę traktują o tym samym. To kolejne próby znalezienia odpowiedzi na mnóstwo pytań dręczących filozoficzny umysł autora. Dlatego też nie można poddać rzeczonych opowieści jednoznacznej interpretacji. Są one tak wieloznaczne, jak to tylko możliwe. Za każdym razem zaskakuje nas w nich coś nowego, zachęca, aby po raz kolejny pogrążyć się w lekturze.
W każdej opowieści Wit Szostak wikła bohaterów w coraz to bardziej nieprawdopodobne i skomplikowane historie. W niemal wszystkich pojawia się motyw znużenia, które sprawia, że lektura przenosi nas jakby w inny wymiar, w którym nie czas, a jedynie opowieść ma jakiekolwiek znaczenie. Pojawiają się też i elementy nadprzyrodzone - cuda, które są dla autora pretekstem, by włożyć w usta bohaterów własne zdanie na temat filozoficznych dyskusji toczonych od wieków.
Nawet sam język i sposób, w jaki przedstawione są Ględźby Ropucha jest specyficzny. On tworzy tę atmosferę "snucia się". Nie jest łatwy w odbiorze, a autor wyraźnie go, w pewnych momentach, komplikuje, co sprawia, że czytelnik musi choć trochę wysilić swoje szare komórki. Jest to cecha, która idealnie współgra z fabułą opisywanych historii.
I tak jak snują się historie opowiedziane przez Ropucha, tak też i snuje się ta recenzja, zbliżając do końca. Wit Szostak wykreował świat pełen niespotykanej nigdzie indziej mieszanki magii, podań, zabobonów i poważnych przemyśleń nad partią szachów, które to są nieodłącznym elementem tych historii. Świat, w którym rzeczywistość miesza się z baśnią, a każda odpowiedź prowokuje tylko kolejne pytania. Świat, w którym jednoznaczne interpretacje ciągle wymykają się czytelnikowi.
W ten sposób autor napisał książkę inną, książkę, którą można rozpatrywać na nieskończonej liczbie płaszczyzn. Pozycję tę z dumą postawię na swojej półce i z prawdziwą przyjemnością będę po nią regularnie sięgał, aby znaleźć kolejne odpowiedzi i kolejny raz rozegrać z Witem Szostakiem filozoficzną partię szachów.
Dziękujemy Agencji Wydawniczej Runa za udostępnienie książki do recenzji.
