Fantasy. Ewolucja gatunku - Grzegorz Trębicki
Każdy student przynajmniej raz w życiu zetknął się z tekstem, w którym słów wyglądających na polskie było jak na lekarstwo, a ich brak autor zrekompensował mnóstwem zawiłych zdań i terminologii niemalże fantastycznej. Moim ulubionym "filologicznym" wybrykiem jest słowo "ostensywny", niezrozumiałe dla nikogo poza tłumaczem feralnego tekstu autorstwa bodajże Johna L. Austina oraz grupki filologów klasycznych.
Niestety, właśnie taką pozycją jest Fantasy. Ewolucja gatunku – książka wartościowa z uwagi na szerokie spectrum poruszanych problemów związanych z klasyfikacją rozmaitych powieści fantasy, liczne do tychże powieści odwołania oraz rzetelne analizy fabuł. Cała pozycja podzielona została na cztery rozdziały poprzedzone obszernym wstępem, w którym autor objaśnia przyjęte przez siebie metodologiczne i terminologiczne założenia, a także zwraca uwagę na różny sposób definiowania zjawiska "fantasy" w innych analizach literaturoznawczych. W trzech pierwszych rozdziałach przedstawione zostały etapy rozwoju gatunku, od narodzin fantasy na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku, aż do ostatnich przykładów z roku 2003. Każda z tych części jest zarazem próbą określenia zespołu cech wyróżniających powieści pochodzące z każdego przedziału czasowego. Rozdział ostatni, zatytułowany Konwencja fantasy a jej formy hybrydalne, koncentruje się wokół powieści, w których obecne są dwa światy przedstawione; pierwszy, zbliżony do rzeczywistego, oraz drugi, posługujący się klasycznymi dekoracjami fantastycznymi. Krótkie zakończenie streszcza najważniejsze założenia pracy i wskazuje na ograniczone pole analizy, które jest wynikiem niedostatecznej uwagi poświęcanej literaturze fantasy.
Autor sięga nie tylko po kanoniczne pozycje, przywołując nieraz powieści zapomniane albo uznane za relikty przeszłych epok (np. The Well at the World’s End Williama Morrisa, która do dziś nie została przetłumaczona na język polski, choć stanowi ważny etap ewolucji gatunku fantasy). Grzegorz Trębicki nie poprzestaje też na egzemplarzach dostępnych w polskich księgarniach i czytelniach, opierając swoje wnioski na dziesiątkach opracowań. Wszystko to sprawia, że wykonał kawał dobrej filologicznej roboty, ale, a właściwie ALE…
…ALE doktorat nie jest dobrym materiałem na książkę popularyzującą cokolwiek wśród masowego odbiorcy. Na pewno nie doktorat w stanie czystym, trafiający do druku prosto sprzed nosów nobliwej komisji profesorskiej, lubującej się w sformułowaniach typu: "proza niemimetyczna", "gatunek prawdziwie synkretyczny" czy "polaryzacja języka narratora". Czytelnik nieprzyzwyczajony do tego specyficznego dialektu zniechęci się po pierwszej stronie, pozostawiając opracowanie Trębickiego studentom i bibliofilom podchodzącym do książek z nastawieniem snobistyczno-masochistycznym (snobistycznym, bo przecież to pozycja poważna, "naukowa" i jako taka po przeczytaniu daje władzę nad tłumem ignorantów; masochistycznym, ponieważ bibliofil też musi sięgać do słownika, by rozszyfrować co trudniejsze łamańce terminologiczne).
Czytelnik przeciętny, niechętny wszelkim "teoriom" i "syntezom" nie doceni ogromu pracy włożonego w wybranie powieści jak najlepiej podkreślających ciągłe przemiany zachodzące wewnątrz gatunku, w przeanalizowanie wielu motywów obecnych w różnych odmianach powieści fantasy (jak chociażby zjawisko "przemieszczenia" pozwalające na umieszczenie akcji powieści zarówno w świecie całkowicie nierzeczywistym – niemimetycznym – jak i w rzeczywistości zbieżnej z naszą) czy wreszcie w absolutnie godnym podziwu unikaniu zdradzania zakończenia omawianych powieści, nawet jeśli są one przeznaczone dla dopiero sylabizujących ośmiolatków.
Cóż więc począć z tak niecodzienną lekturą? Nic prostszego – zaproście do wspólnego czytania znajomych filologów, którzy wzmianki o fantasy kwitują pogardliwym prychnięciem. Oni przystępnie przełożą trudną terminologię na język bliższy nam, zwykłym czytelnikom, my zaś zachęcimy ich do fantastycznych poszukiwań, bo przecież, skoro powstał doktorat o fantasy, to może nie jest to taka kompromitująca bujda?
Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę
Niestety, właśnie taką pozycją jest Fantasy. Ewolucja gatunku – książka wartościowa z uwagi na szerokie spectrum poruszanych problemów związanych z klasyfikacją rozmaitych powieści fantasy, liczne do tychże powieści odwołania oraz rzetelne analizy fabuł. Cała pozycja podzielona została na cztery rozdziały poprzedzone obszernym wstępem, w którym autor objaśnia przyjęte przez siebie metodologiczne i terminologiczne założenia, a także zwraca uwagę na różny sposób definiowania zjawiska "fantasy" w innych analizach literaturoznawczych. W trzech pierwszych rozdziałach przedstawione zostały etapy rozwoju gatunku, od narodzin fantasy na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku, aż do ostatnich przykładów z roku 2003. Każda z tych części jest zarazem próbą określenia zespołu cech wyróżniających powieści pochodzące z każdego przedziału czasowego. Rozdział ostatni, zatytułowany Konwencja fantasy a jej formy hybrydalne, koncentruje się wokół powieści, w których obecne są dwa światy przedstawione; pierwszy, zbliżony do rzeczywistego, oraz drugi, posługujący się klasycznymi dekoracjami fantastycznymi. Krótkie zakończenie streszcza najważniejsze założenia pracy i wskazuje na ograniczone pole analizy, które jest wynikiem niedostatecznej uwagi poświęcanej literaturze fantasy.
Autor sięga nie tylko po kanoniczne pozycje, przywołując nieraz powieści zapomniane albo uznane za relikty przeszłych epok (np. The Well at the World’s End Williama Morrisa, która do dziś nie została przetłumaczona na język polski, choć stanowi ważny etap ewolucji gatunku fantasy). Grzegorz Trębicki nie poprzestaje też na egzemplarzach dostępnych w polskich księgarniach i czytelniach, opierając swoje wnioski na dziesiątkach opracowań. Wszystko to sprawia, że wykonał kawał dobrej filologicznej roboty, ale, a właściwie ALE…
…ALE doktorat nie jest dobrym materiałem na książkę popularyzującą cokolwiek wśród masowego odbiorcy. Na pewno nie doktorat w stanie czystym, trafiający do druku prosto sprzed nosów nobliwej komisji profesorskiej, lubującej się w sformułowaniach typu: "proza niemimetyczna", "gatunek prawdziwie synkretyczny" czy "polaryzacja języka narratora". Czytelnik nieprzyzwyczajony do tego specyficznego dialektu zniechęci się po pierwszej stronie, pozostawiając opracowanie Trębickiego studentom i bibliofilom podchodzącym do książek z nastawieniem snobistyczno-masochistycznym (snobistycznym, bo przecież to pozycja poważna, "naukowa" i jako taka po przeczytaniu daje władzę nad tłumem ignorantów; masochistycznym, ponieważ bibliofil też musi sięgać do słownika, by rozszyfrować co trudniejsze łamańce terminologiczne).
Czytelnik przeciętny, niechętny wszelkim "teoriom" i "syntezom" nie doceni ogromu pracy włożonego w wybranie powieści jak najlepiej podkreślających ciągłe przemiany zachodzące wewnątrz gatunku, w przeanalizowanie wielu motywów obecnych w różnych odmianach powieści fantasy (jak chociażby zjawisko "przemieszczenia" pozwalające na umieszczenie akcji powieści zarówno w świecie całkowicie nierzeczywistym – niemimetycznym – jak i w rzeczywistości zbieżnej z naszą) czy wreszcie w absolutnie godnym podziwu unikaniu zdradzania zakończenia omawianych powieści, nawet jeśli są one przeznaczone dla dopiero sylabizujących ośmiolatków.
Cóż więc począć z tak niecodzienną lekturą? Nic prostszego – zaproście do wspólnego czytania znajomych filologów, którzy wzmianki o fantasy kwitują pogardliwym prychnięciem. Oni przystępnie przełożą trudną terminologię na język bliższy nam, zwykłym czytelnikom, my zaś zachęcimy ich do fantastycznych poszukiwań, bo przecież, skoro powstał doktorat o fantasy, to może nie jest to taka kompromitująca bujda?
Mają na liście życzeń: 1
Mają w kolekcji: 0
Obecnie czytają: 0
Dodaj do swojej listy:
lista życzeń
kolekcja
obecnie czytam
Mają w kolekcji: 0
Obecnie czytają: 0
Dodaj do swojej listy:
lista życzeń
kolekcja
obecnie czytam
Tytuł: Fantasy. Ewolucja gatunku
Autor: Grzegorz Trębicki
Wydawca: UNIVERSITAS
Miejsce wydania: Kraków
Data wydania: październik 2007
Liczba stron: 184
Oprawa: miękka
ISBN-13: 97883-242-0726-8
Cena: 25,20 zł
Autor: Grzegorz Trębicki
Wydawca: UNIVERSITAS
Miejsce wydania: Kraków
Data wydania: październik 2007
Liczba stron: 184
Oprawa: miękka
ISBN-13: 97883-242-0726-8
Cena: 25,20 zł