Bohaterowie

Każdy ma tutaj coś do ugrania. Curden Gnat chce przeżyć ostatnią walkę u boku wiernych towarzyszy, aby w końcu zawiesić topór na kołku i odpocząć po latach wojaczki. Bremer dan Gorst, królewski obserwator, pragnie się zrehabilitować po tym, jak okrył się hańbą. Calder nie może już znieść bycia popychadłem ludzi, którzy jeszcze niedawno klękali przed jego ojcem. Nadchodząca bitwa zadecyduje nie tylko o losach tych trzech osób, ale i tysięcy kolejnych, a może nawet całej Północy. To będą krwawe dni.

Jaki jest Abercrombie, każdy widzi. Jego proza od lat opiera się na kilku mocnych filarach. Na pierwszym miejscu z pewnością są bardzo wyraziste postacie – z jednej strony twarde i bezlitosne, naznaczone przez niekończące się wojny, z drugiej natomiast często skrywające pod maską mniejsze lub większe wątpliwości. Brytyjski pisarz dorzuca do tego sporą dawkę efektownej brutalności – wszędzie latają kończyny, a niewielu bohaterów może być pewnych dożycia spokojnej starości – oraz odwagę w serwowaniu kolejnych politycznych zwrotów akcji. I tak się jego opowieści toczą: czytelnik poznaje bohatera, który albo zdradzi, albo zostaje zdradzony, a potem będzie się mścił – lub uciekał przed zemstą. Bohaterowie żadnym odstępstwem od tego schematu nie są. Czy to źle? W żadnym wypadku: krwawa, dynamiczna, pełna napędzanych przez olbrzymie ambicje postaci, historia fantasy zawsze jest w cenie.

Recenzowana powieść nie ogranicza się jednak, ani do bardzo solidnej, wojennej fabuły, ani ciekawych postaci. To także refleksja nad samym pojęciem bohaterstwa – refleksja podana bardzo zręcznie, lekko. Doskonale wmontowana w kolejne wewnętrzne monologi Curdena Gnata, czy Gorsta (a także spostrzeżenia narratora, który otwarcie nazywa niektórych "bohaterami"). Abercrombie nigdy nie pozostawiał czytelnikowi złudzeń co do tego, że żadna z jego postaci nie jest idealna i jest to bardzo delikatne sformułowanie, bo całe Pierwsze prawo wypełnione jest po brzegi wrednymi sukinsynami gotowymi, dla własnej korzyści, bez mrugnięcia okiem, wbić sztylet w plecy przyjaciela. Takie działania, choć moralnie wątpliwe, gwarantują im jednak niezwykłą skuteczność. A przecież historię kreują zwycięscy, którzy dożyją czasu spisywania ksiąg. Nad tym właśnie duma Gnat kiedy wspomina dawnych dowódców, człowiek stary i zmęczony. Podejrzliwie spogląda na młodych i zastanawia się nad tym, jak wielu z nich zasłuży na miano bohatera, mimo całego swojego okrucieństwa, małostkowości, braku honoru, czy lojalności.

Czy Bohaterowie w takim razie są powieścią idealną? Nie. Tekst sprawi największą radość fanom Abercrombiego – tym, którzy ucieszą się ze spotkania starych znajomych, będą w stanie zorientować się między kim, a kim w ogóle toczy się stanowiąca jądro fabuły bitwa, a także zrozumieć jej znacznie w globalnym konflikcie pustoszącym świat wykreowany przez brytyjskiego pisarza. Gdyby odrzeć powieść z intertekstualności – nawet tej rozumianej bardzo wąsko: jako bycie częścią dorobku jednego autora – staje się ona bardzo, bardzo długim opisem osadzonej w płytkim kontekście batalii (co to za Unia? Co to za Północ? Kim są ci wszyscy ludzie?). Jako fragment uniwersum tekst prezentuje się bardzo dobrze, w charakterze samodzielnego dzieła, może być nieco przydługi i nudnawy.

Ja sam jednak Joego Abercrombiego cenię, dlatego też Bohaterowie byli dla mnie niezwykle satysfakcjonującą lekturą. Nie zostali ulubioną powieścią tego autora, ale cieszę się z tego, że jakość jego prac nigdy nie spada poniżej pewnego solidnego poziomu. Już ostrzę sobie zęby na Szczyptę nienawiści.