» Recenzje » Toccata

Toccata

Toccata
Czy klasyczna fantastyka naukowa może bawić dzisiaj, gdy dla większości czytelników Złota Era i Nowa Fala są tylko encyklopedycznymi hasłami? Toccata Krzysztofa Borunia udowadnia, że dobre science fiction pozostaje aktualne nawet kilkadziesiąt lat po premierze – to zbiór bardzo zajmujących opowiadań.

Antologię otwiera Trzecia możliwość – utwór, w którym autor porusza kwestię spotkania z inną cywilizacją. Wydawać by się mogło, że motyw ten jest już skrajnie wyeksploatowany, jednak wizja Borunia okazuje się wyjątkowo ciekawa. Narrator szybko odkrywa, iż badane przez jego zespół społeczeństwo różni się od ludzi tak bardzo, iż trudno byłoby znaleźć jakąkolwiek płaszczyznę porozumienia. Całe opowiadanie klimatem przypomina Niezwyciężonego, jedno ze sztandarowych dzieł Stanisława Lema. Jedynym, co można zarzucić Trzeciej możliwości, jest to, że Boruń zbyt mocno skupia się na przeprowadzeniu wywodu, który ma wyjaśnić, z czym do czynienia ma jego bohater, a nieco lekceważy fabułę.

Algi to tekst zbudowany inaczej – tym razem pisarz na boku pozostawia kwestie naukowe czy quasi-naukowe i poświęca się opowiadanej historii. A ta opiera się na rusztowaniu bardzo popularnym: zmuszeniu odizolowanych od społeczeństwa bohaterów do radzenia sobie z obezwładniającą samotnością. Ten kosmiczny kryminał to najjaśniejszy punkt zbioru – Boruń zdołał nakreślić bardzo skomplikowane relacje między postaciami, zachował dyscyplinę pozwalającą mu trzymać czytelnika w ciągłym napięciu i zadbał o odpowiednią formę (dziennik podróży). Gdyby nie to, że w pewnym tekst momencie wpada w pewien schemat, niebezpiecznie zbliżony do deus ex machina, Algi z pewnością znalazłyby się w jednym z tomów Rakietowych szlaków jako przykład polskiej klasyki.

W trzecim opowiadaniu, tytułowej Toccacie, Boruń porusza kolejny z mocno wpisanych w tradycję fantastyki naukowej tematów: powrót na Ziemię kosmicznych podróżników, którzy poruszali się z prędkością bliską prędkości światła. Kolebka ludzkości, oczywiście, nie ma niemal nic wspólnego z opuszczoną przez nich planetą – podczas gdy oni postarzeli się zaledwie o pięć lat, tam minęło około trzydziestu ośmiu mileniów. Protagoniści trafiają więc do świata, którego zupełnie nie rozumieją – skojarzenia z Powrotem z gwiazd wspomnianego wcześniej Lema zdecydowanie wskazane. Boruń doskonale poradził tu sobie z opisem postaw postaci wobec tego, co ujrzały: paniki Rosta, niezdecydowania i zmieszania Mii, zachwytu Helii. Podobnie jak w Algach, dramat rozgrywa się między wyizolowanymi bohaterami – pisarz znowu bardzo dobrze kreśli relacje między nimi. Na pochwałę zasługuje szczególnie finał, w którym czytelnik nie tylko widzi, ale wręcz czuje ogrom dylematu, przed jakim stoi Rost. To kolejny bardzo mocny punkt zbioru.

Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę

Trzy przedstawione powyżej opowiadania oparte są na klasycznych tematach i jeśli czymś zaskakują, to głównie detalami. Natomiast dwa ostatnie, Fantom oraz Cogito ergo sum, to teksty oparte na nadzwyczaj nietypowych pomysłach. Trudno opisać je tak, żeby nie zepsuć przyjemności z lektury; można natomiast wypunktować ich zalety: oba są zaskakujące i wzruszające. Warto zwrócić uwagę także na to, jak zostały napisane: autor konsekwentnie buduje napięcie poprzez skąpe dawkowanie informacji, dzięki czemu trzyma odbiorcę w napięciu, aby zakończyć mocnymi puentami. O ile jeszcze w przypadku Fantoma można narzekać na finał, w którym Boruń umieścił (dosłownie!) jedno zdanie za dużo, to Cogito ergo sum jest prawdziwym majstersztykiem.

Sentymentalni czytelnicy z pewnością uznają tę bardzo krótką książkę za swoisty wehikuł czasu – pozwala ona na błyskawiczną podróż do przyszłości. Dzięki niej można zauważyć, jak wielkie różnice dzielą dzisiejszą fantastykę od tej pisanej przed laty. Czy jest ona lepsza, czy gorsza? To już kwestia indywidualnych preferencji. Sam zbiór z pewnością wart jest lektury.

Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę
7.5
Ocena recenzenta
9
Ocena użytkowników
Średnia z 1 głosów
-
Twoja ocena
Mają na liście życzeń: 0
Mają w kolekcji: 1
Obecnie czytają: 0

Dodaj do swojej listy:
lista życzeń
kolekcja
obecnie czytam
Tytuł: Toccata
Autor: Krzysztof Boruń
Wydawca: BookRage (Code Red)
Data wydania: 10 lutego 2014
Format: mobi, epub, pdf
ISBN-13: 978-83-64416-27-9

Komentarze


Ausir
   
Ocena:
+2

Dodam, że książka jeszcze przez 5 dni jest do kupienia w aktualnym pakiecie BookRage: http://bookrage.org

18-02-2014 18:35

Komentowanie dostępne jest po zalogowaniu.