Rebelia - Marcin Gawęda

Reportaż z oblężonego Iraku

Autor: Łukasz 'Salantor' Pilarski

Rebelia - Marcin Gawęda
Marcin Gawęda w swej nowej książce udowadnia, że w powieści militarnej wątki wojenne stanowić mogą jedynie tło dla świetnie zarysowanej fabuły, bardzo interesujących bohaterów oraz ciekawych przemyśleń na temat ludzkiej natury.

Rok 2004. Druga zmiana Polskiego Kontyngentu Wojskowego wraz z pozostałymi siłami międzynarodowej koalicji stara się zapewnić bezpieczeństwo w odbudowywanym Iraku. Nie jest to jednak łatwe. Jak grzyby po deszczu powstają kolejne organizacje paramilitarne, sadryści z Armii Mahdiego robią się coraz bardziej zuchwali, każdego dnia giną żołnierze, trwa walka wywiadów, a na dodatek Iran nie zamierza pozostać bezczynnym. Pod jego auspicjami powstaje wielka operacja, której skutki mogą stanowić zagrożenie dla całego regionu.

Technothriller Marcina Gawędy, historia mieszająca swobodnie fakty z fikcją, posiada kilka równoległych wątków fabularnych. Wśród nich można wymienić transakcję organizowaną przez międzynarodową grupę handlarzy bronią z Jurijem Karpinem na czele, prowadzone przez oficera Narodowej Komórki Wywiadowczej Rafała Kroplowskiego śledztwo, obliczone na odnalezienie i ukaranie morderców jego kolegi po fachu, podchody i akcje przygotowywane przez wywiady Polski, Stanów Zjednoczonych, Iranu, a nawet Izraela, wreszcie desperackie próby zaprowadzenia porządku przez Koalicję w coraz bardziej zbuntowanym Iraku przy użyciu szczupłych sił. Znalazło się miejsce nawet na niedługi, ale dobrze opisany wątek romansowy. Do tego wszystkiego dochodzi mnóstwo krótkich wątków osób z obu stron barykady – szeregowych żołnierzy, mudżahedinów, terrorystów oraz zwykłych mieszkańców ogarniętego niepokojami kraju. W efekcie powstała zakręcona i z początku niezrozumiała, lecz wraz z postępami w lekturze coraz ciekawsza fabuła.

Przez prawie czterysta stron powieści przewija się wiele postaci, z których każda, nawet osobnik pojawiający się jedynie w kilku akapitach jednego rozdziału, obdarzona jest imieniem, krótką historią oraz szkicem charakteru. To dzięki nim można się przekonać, że głównym celem Marcina Gawędy było opowiedzenie nie o międzynarodowym spisku, a o sytuacji zniszczonego w wyniku wojny kraju. Irakijczycy uznawani przez rodaków za zdrajców tylko dlatego, że współpracują z Amerykanami, polscy żołnierze wykrwawiający się na nie swojej wojnie, błędy dowódców międzynarodowej koalicji podsycające gorącą atmosferę, religijni fanatycy pragnący zginąć w walce, zabierając ze sobą jak najwięcej niewiernych; autor serwuje czytelnikom pełen przekrój ludzkich postaw i problemów, tak autentycznych, że ciężko pozostać obojętnym. Znalazło się także trochę miejsca na krytykę sposobu bycia i przywar różnych narodów, z Amerykanami na czele.

Poza powoli rozwijającą się, ale trzymającą w napięciu aż do zaskakującego zakończenia akcją, wielkim atutem Rebelii są źródła, na których się opiera. Każdy fakt opatrzono cudzysłowem i (czasem) krótkim komentarzem, większość nazw kodowych broni i pojazdów również opisano. Inaczej niż u Webera, gdzie ciągi cyferek i literek nic mi nie mówią, tutaj mamy podane, że kod ABC32-B oznacza granatnik do walki na terenie zabudowanym i jego pojawienie się w scenie potyczki miejskiej jest całkowicie usprawiedliwione.. Do tego należy dodać wojskowe powiedzonka i żargon (który, wbrew pozorom, wcale nie ogranicza się do wulgaryzmów) i można odnieść wrażenie, że czyta się nie powieść, tylko fabularyzowany reportaż pisany przez kogoś, kto był na wojnie i opisuje wszystko naprawdę dobrym, plastycznym językiem zawodowego dziennikarza.

Jeśli szukasz historii o twardych żołnierzach, którzy bez mrugnięcia okiem wygrywają każdą bitwę ze Złymi Facetami, to wiedz, że tutaj jej nie znajdziesz. W Rebelii są krew, pot i łzy, ludzie załamujący się pod wpływem ciężkich sytuacji, trudne moralnie wybory oraz mnóstwo szarości. Innymi słowy, prawdziwy obraz toczącej się nie tak dawno temu wojny, napisany w sposób, który zachęca do powtórnej lektury. Warto sięgnąć, nawet, jeśli nie jest się miłośnikiem militarnej literatury.