» Recenzje » Proces Alexa Crossa - James Patterson, Richard DiLallo

Proces Alexa Crossa - James Patterson, Richard DiLallo


wersja do druku

Sprawa wielkiej wagi

Redakcja: Staszek 'Scobin' Krawczyk

Proces Alexa Crossa - James Patterson, Richard DiLallo
Rok 1906. Od przegranej przez południowe stany USA wojny secesyjnej minęło ponad czterdzieści lat. Mimo zniesienia niewolnictwa oraz działań ludzi nawołujących do tolerancji wciąż ma miejsce ostra segregacja rasowa, akty poniżenia, lincze. Z powodu sprzecznych sygnałów i informacji z Południa prezydent Theodore Roosevelt wysyła do miasteczka Eudora w stanie Mississipi prawnika Bena Corbetta. Weteran wojny kubańskiej oraz gorący orędownik równych praw dla wszystkich mieszkańców USA ma za zadanie sprawdzić, czy pogłoski o fali samosądów oraz okrutnym traktowaniu ludności murzyńskiej w jego rodzinnym mieście są prawdziwe, a jeśli tak, to zrobić wszystko w celu ich powstrzymania. Natrafi jednak na twardy mur uprzedzeń i niezrozumienia, okrucieństwa oraz strachu, które doprowadzą ostatecznie do wielkiego procesu, jaki wstrząśnie Stanami Zjednoczonymi.

Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że proces w Eudorze opisany został na bazie faktów. Przecież autor w przedmowie stwierdza, że napisał swoją powieść na podstawie dzienników Bena, gdzie relacja z wydarzeń roku 1906, będących przez długi czas na ustach całego kraju, została drobiazgowo opisana. Wystarczy jednak chwilę przeszukać zasoby Google’a, jak również uważniej wczytać się w tytuł przedmowy – gdzie widnieje nazwisko Cross – by zorientować się, że wszystkie opisane w niej wydarzenia są fikcyjne. Szkoda, bo Proces jest napisany tak dobrze oraz obfituje w tak wiele szczegółów i informacji na temat obyczajowości tamtych lat, że łatwo można uznać przeżycia pana Corbetta za autentyczne.

Przed lekturą trzeba nastawić się na jedną rzecz – to nie będzie przyjemna historia. Nie będzie w niej zbyt wielu scen wywołujących uśmiech, wzruszenie albo radość. Przy czytaniu częściej towarzyszył mi bezsilny gniew na bezmyślność większości postaci oraz całkowite niezrozumienie motywów, które popychały spokojnych ludzi do czynów aż do przesady okrutnych. Nie będzie również, ugrzeczniania na siłę bądź udawania, że wszystko skończy się dobrze, bo tak być po prostu musi. Będą za to krew, pot i łzy, bardzo dużo łez, a to wszystko osadzone w czasach, gdy automobile były nowością, reporterzy zaś korzystali z aparatów na statywie i notesów.

Proces ma formę dziennika, podzielonego na pięć części i łącznie 140 bardzo krótkich, czasem dwustronicowych rozdziałów. Autor wykorzystał ten fakt, rozsądnie równoważąc ilość akcji oraz rozmyślań narratora, który spisuje tylko to, co ważne z punktu widzenia opowiadanej przez niego historii. Każdy rozdział to mały wycinek całości, niemal zawsze przekazujący pewną myśl, wprowadzający istotny zwrot akcji albo wyjaśniający zarazem prostą i zawiłą sytuację w Eudorze, gdzie posiadanie innego koloru skóry niż biały grozi śmiercią za każde, nawet najbardziej bzdurne przewinienie. Fragmenty tekstu często urywają się w środku rozmowy bądź tuż po krótkiej, pozbawionej komentarza myśli, umożliwiając czytelnikowi samodzielne wyrobienie sobie zdania na temat pewnych osób, ich poglądów czy wydarzeń. Do tego można pozwolić sobie na krótkie, dwuminutowe seanse, w czasie których przeczyta się kilka stron i książkę odłoży, zarazem nie mając wrażenia, że akcja została przerwana w nieodpowiednim miejscu.

Patterson wprowadził na scenę swej powieści liczne grono postaci. Mamy więc wylewnego i energicznego prezydenta Roosevelta, dawną miłość Bena, kilku starych przyjaciół oraz mieszkańców Eudory. Każda z najważniejszych dla historii postaci ma kilka cech charakterystycznych, wokół których została zbudowana, specyficzny sposób mówienia, zachowywania się. Autorowi udało się przedstawić bohaterów jako prawdziwe, żyjące na początku wieku osoby, z ich przywarami oraz światopoglądem ukształtowanym przez wojnę secesyjną. Dawno zakończoną, ale wciąż obecną.

Pisząc historię "dobrych i złych", łatwo jest popaść w przesadę i wykorzystać zbyt wiele czarnej bądź białej farby. Tutaj było blisko, ale granica chyba nie została przekroczona. Istnieje wyraźny podział "My i Oni" i nie trzeba być geniuszem, by zorientować się, która strona jest dobra i szlachetna, a która okrutna i pozbawiona wszelkich hamulców. Wiele scen tylko to potwierdza i mało brakowało, a tragiczna historia Eudory opowiedziana zostałaby zbyt jednostronnie, ze wskazaniem palcem, na kogo mam patrzeć przychylnie, a na kogo nie. O dziwo jednak "ci źli" mają swoje powody: podyktowane strachem o siebie i swoją przyszłość, mocno zakorzenione w ówczesnej sytuacji w USA. Są one logiczne i możliwe do zrozumienia, pomimo iż do ukazania ich w sposób przesadzony zabrakło bardzo niewiele.

Proces Alexa Crossa jest nie tylko zapisem tytułowej rozprawy, która miała poruszyć opinią publiczną w Stanach Zjednoczonych na początku XX wieku, ale również krótką historia dziejów Południa, niezdolnego do pogodzenia się z przegraną w wojnie secesyjnej czy zniesieniem niewolnictwa. Na prawie czterystu stronach zawarty został tradycyjny obraz mieszkańca dawnych stanów Konfederacji, "patrzącego w przeszłość i bojącego się przyszłości", ze wszystkimi jego uprzedzeniami oraz zachowaniami, które współczesnemu człowiekowi wydałyby się odrażające. Historia ta jest napisana językiem prostym, pozbawionym naukowego słownictwa, a zarazem trafiającym do wyobraźni dzięki licznym wyjaśnieniom i obrazowym sytuacjom. To opowieść pełna wydarzeń, które nie tylko nakazują się zastanowić nad ludzką mentalnością, ale zarazem unaoczniają, jak wiele złego potrafi uczynić człowiek, który się boi. Jak twierdzi autor: "historia ta pozwala zrozumieć, czemu wśród czarnych mieszkańców kraju jest tyle gniewu, urazy i poczucia bezradności, nawet dzisiaj". Ma rację.
Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę
8.5
Ocena recenzenta
6.5
Ocena użytkowników
Średnia z 1 głosów
-
Twoja ocena
Mają na liście życzeń: 0
Mają w kolekcji: 0
Obecnie czytają: 0

Dodaj do swojej listy:
lista życzeń
kolekcja
obecnie czytam
Tytuł: Proces Alexa Crossa
Cykl: Alex Cross
Tom: 15
Autor: James Patterson, Richard DiLallo
Wydawca: Albatros
Miejsce wydania: Warszawa
Data wydania: 27 maja 2011
Liczba stron: 400
Oprawa: miękka
ISBN-13: 978-83-7659-226-8
Cena: 33,90 zł



Czytaj również

Komentarze


Jeszcze nikt nie dodał komentarza.

Komentowanie dostępne jest po zalogowaniu.