Autor: Magdalena 'MEaDEA' Madej-Reputakowska
Muzyką w intermediach są nasze radości;
W matczynym łonie skryci niczym w garderobie,
Na tę krótką komedię strój sprawiamy sobie
Wśród autorów komiksów rozpleniła się plaga tworzenia antologii tematycznych lub zbierających prace artystów należących do jednego środowiska. Prapoczątków zarazy można doszukiwać się w ognisku chorobowym wyhodowanym w laboratoriach wydawnictwa Egmont, którego antologie zapoczątkowały modę na zbieranie prac wielu autorów stanowiących interpretację tego samego tematu. Na wzrost liczby zachorowań ma również wpływ większa łatwość przygotowania przez kilku twórców zestawu historii mogących zapełnić album liczący kilkadziesiąt stron.
W ręce czytelnika trafiają antologie lepsze i gorsze, bardziej spójne i chaotycznie zakomponowane, prezentujące wiele punktów widzenia lub ograniczające się do jednej perspektywy. Wydana niedawno Paronomazja to kolejny szczep wszechobecnego na rynku komiksowym wirusa, który z pewnością nie jest łagodną grypą, przez którą wszyscy musimy przejść, ale groźną ebolą, pozostawiającą wyraźny ślad w pamięci odbiorcy.
Niebo - to widz rozumny i baczny nad nami,
Który notuje, kto z nas lichą grą się splami,
Grób zaś, co nas ukrywa przed ciekawskim Słońcem.
Jak spuszczona kurtyna, jest spektaklu końcem.
Paronomazja to cykl prac poświęconych problematyce wszechobecnej i uniwersalnej: zagadnieniu śmierci i zachowań ludzi stających twarzą w czaszkę z ostatecznym końcem egzystencji. Wizje różnych twórców łączy ten sam pomysł fabularny: bohater każdego z zamieszczonych w zbiorze komiksów dowiaduje się, iż pozostały mu zaledwie dwadzieścia cztery godziny życia. Tacy scenarzyści jak: Jerzy Szyłak, Daniel Gizicki, Magdalena Kurzyna i Filip Fert stworzyli swojego rodzaju katalog reakcji w obliczu nieuchronnej śmierci. Znalazły się w nim: rezygnacja, bunt, akceptacja losu czy samodestrukcja. Tematyka została przedstawiona w wielu kontekstach, dzięki czemu otrzymujemy opowieści o miłości, zdradzie, zemście i, oczywiście, wierze. Czarno-białe rysunki oddają charakter dramatycznych wyborów - dwa kontrastujące kolory podkreślają granicę oddzielającą życie od śmierci.
Autorzy zazwyczaj udźwignęli ciężar tak trudnej tematyki. Większość z nich stworzyła historie interesujące i warte chwili zadumy. Do najciekawszych prac należy komiks powstały przy współpracy Daniela Gizickiego i Mateusza Skutnika. Rozpoczynające antologię dzieło to jedyna opowieść, której bohater nie umiera, ani też nie otrzymuje wiadomości o rychłym zgonie. Śmierć została tu zinterpretowana symbolicznie jako odejście od świeckich przyjemności. Ksiądz, centralna postać opowiadania, żegna się z rzeczywistością doczesną, oczyszcza z win i umiera dla świata, przechodząc do sfery wiecznego sacrum.
Tak to, grając, zdążamy do ostatniej mety
I tylko umieramy na serio, niestety.*
Dociekliwemu czytelnikowi postawiono pytanie, gdzie pośród czerni i bieli kadrów kryje się tytułowa paronomazja, czyli gra słów, wykorzystująca dysonans znaczeniowy podobnie brzmiących wyrazów. Konstrukcja antologii opiera się na zasadzie skontrastowanych
Pomimo tego, iż Paronomazja to antologia przemyślana i wydana starannie, nie uchroniła się przed paroma komiksami traktującymi zagadnienie śmierci błaho i płytko. Nie porusza jeden z pięciu zamieszczonych w zbiorze komiksów do scenariuszy Gizickigo, opowiadający o chłopaku ratującym swoją dziewczynę z rąk gangsterów. Zamysł ukazania losów bohatera, który przechodzi przez deszcz kul, aby potem zginąć pod kołami samochodu, mało dramatycznie prezentuje ironię losu, zaś zagadnienie rychłej śmierci jest potraktowane pretekstowo. Blado, by nie rzec trupio blado, na tle pozostałych komiksów wypada również historia o taksówkarzu rażąca naciąganą puentą.
Tak małe skazy na zbiorze nie umniejszają jego niezaprzeczalnej oryginalności i nie łagodzą siły wyrazu prezentowanych w nim prac, których dawka może okazać się śmiertelna. Pośród wielu ukazujących się antologii, będących przeważnie mało udanymi zamachami na intelekt czytelnika, Paronomazja to najprawdziwsza bomba biologiczna na rynku komiksowym.
*Sir Walter Raleigh, wiersz w przekładzie Stanisława Barańczaka, zamieszczony na wstępie antologii
