Outsider

Fabularnie trudno tutaj o jakieś wielkie zaskoczenie. Szanowany obywatel małego miasteczka, Terry Maitland, jest widziany przez kilkoro ludzi w czasie i w pobliżu miejsca popełnienia straszliwej zbrodni. Co gorsza, ślady DNA i zeznania potwierdzają, że to był on. Mężczyzna jednak konsekwentnie zaprzecza, nawet przyparty do muru przez władze i skonfrontowany z obciążającymi go dowodami. Zaprzecza, bo w momencie zabójstwa był o ponad sto kilometrów od tego miejsca – na co ma świadków, a dodatkowo znalazł się także na nagraniu telewizyjnym. Policja ma zagwozdkę – co tak naprawdę się wydarzyło? Czy Terry ma sobowtóra a to wszystko to jakaś chora i wyrafinowana gra z jego strony? Czy jednak chodzi tutaj o coś więcej?

Brzmi klasycznie i tak w istocie jest (ba, nawet sami bohaterowie wskazują jakim tekstem King się inspirował, zupełnie jakby chcieli oszczędzić zachodu recenzentom), a historia tej zbrodni i kwestia sobowtóra są do bólu sztampowym zetknięciem się racjonalnego do szpiku kości umysłu z niewytłumaczalnym. Prowadzący śledztwo detektyw Anderson przechodzi po kolei i powoli szczeble od trzymającego się faktów służbisty po wierzącego w nadnaturalne policjanta, który wie, że są na tym świecie rzeczy niesamowite. Czy w powieści grozy może być coś bardziej klasycznego niż taka przemiana bohatera?

Równie klasyczny jest potwór, typowy boogeyman, czający się w mroku, mający swoje przyzwyczajenia i modus operandi; a także słaby moralnie śmiertelnik, który decyduje się pomóc Złu dla własnych korzyści. Tutaj już King, nie po raz pierwszy zresztą, kopiuje samego siebie, wyciąga znaczone karty ze zgranych przez siebie talii. A już pożyczenie tutaj postaci z innego cyklu po to, żeby, dziwnym zbiegiem okoliczności, natrafiła na wszystkie niezbędne do rozwiązania zagadki ślady i potrafiła przekonać do niego Andersona, jest pisarskim lenistwem.

Zżymam się także, bo przez jeden zabieg czysto techniczny King pozbawił książkę dramatyzmu. Autor zdecydował się na rozbicie powieści na wiele rozdziałów, z których większość ma ledwie kilka stron – co irytuje, kiedy na przykład trzy kolejne rozdzialiki dotyczą tej samej osoby i dzieją się w tym samym miejscu czy niemal w tym samym czasie. Zamiast tworzyć dramaturgię, rozbija to immersję i ciągłość lektury – a to chyba jedne z gorszych rzeczy, jakie mogą przydarzyć się podczas czytania powieści grozy. Innym problemem jest fakt, że po dość dynamicznym i trzymającym w napięciu początku dochodzi do silnego punktu kulminacyjnego, po którym wszystko zwalnia, a napięcie znika. Od tego momentu niemal aż do samego finału czytelnik zaznajamia się z kolejnymi elementami układanki (z których większość potrafi odgadnąć znacznie wcześniej niż bohaterowie), czyta pełne emocji rozmowy i przeżywa dylematy protagonistów, co czyni tę część książki dość… monotonną. Okazjonalne przypomnienia o istnieniu potwora to trochę za mało, żeby utrzymać napięcie podczas lektury.

Poza tym Outsider to kolejna solidna powieść pióra Kinga – kto zna jakieś jego poprzednie teksty, tego raczej nie zaskoczy to, że skupia się na reperkusjach społecznych zła i tym jak styczność z nim się na nas odbija, na tym jak jednostki i grupy radzą sobie z nienaturalnym i kładzie spory nacisk na charaktery postaci i formowanie się więzi między głównymi bohaterami. To, jak zwykle, porządnie wykonany kawałek pisarskiego rzemiosła z wieloma znakami rozpoznawczymi autora – więc odbiór tej książki zależy głównie od oczekiwań. Jeżeli czyta się ją dla powrotu do pewnego stylu pisania, swojego rodzaju comfort reading, to na pewno nie zawiedzie. Jeżeli natomiast liczyło się na powrót Kinga-mistrza horroru, to można się srogo zawieść.