Księga Merlina - T.H. White

Księga Merlina to ostatnia część cyklu Był sobie raz na zawsze król autorstwa T. H. White'a, choć przeważnie uznaje się ją raczej za swoisty dodatek, połączony z sagą jedynie postaciami głównych bohaterów. Wydawnictwo Solaris wydało ją jednak jako integralną część cyklu, zamykając tym samym kanoniczny pięcioksiąg.

Zabierając się do lektury Księgi... trzeba mieć na względzie jedno: to już nie jest opowieść o losach Króla Artura i jego dzielnych (mniej lub bardziej) rycerzy. Nie jest to już również humorystyczny wizerunek średniowiecza i powiązanych z nim legend. To raczej krótki traktat filozoficzny, ubrany w szaty powieści fantastycznej i włożony w usta występujących w niej bohaterów.

Księga Merlina jest – ogólnie rzecz biorąc – dość nudna. Nie ma tu akcji, a jedynie dialogi pomiędzy postaciami, niejednokrotnie bardzo wymęczonymi przez życie i wątpiącymi w swoje dotychczasowe dokonania. Król Artur z początku niewiele się odzywa, przygnieciony przez brzemię spoczywającej na nim władzy, jednak po kilku zręcznych zabiegach Merlina wraca mu odwaga i chęć do życia.

Dodatek do kultowej już sagi to przede wszystkim manifest antywojenny i próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego człowiek – pomimo tego, że wojna jest najgorszym złem – ciągle do niej dąży i daje się wciągać w coraz to kolejne konflikty. Głównym oskarżycielem okazuje się nie kto inny, jak Merlin (którego ustami ewidentnie najczęściej przemawia sam White). Obrońcami ludzkości okazują się natomiast, co jest nieco zaskakujące, zwierzęta, które poznaliśmy w Mieczu dla króla. Sporą niespodzianką dla czytelnika będzie niewątpliwie zakończenie całej tej dyskusji, narzucone przez – wydawałoby się – jej najbardziej niepozornego uczestnika.

Trudno orzec, czy Księga Merlina jest książką dobrą. Poglądy wyrażane przez White'a, w dużej mierze powodowane przeżyciami związanymi z dopiero co zakończoną II Wojną Światową, nieco się już zdezaktualizowały, choć nie w tak dużym zakresie, jak można by przypuszczać. Bardzo naiwnymi jednak wydają się być pomysły autora na to, jak położyć kres szaleństwu wojny. Niemniej jednak, jako pewnego rodzaju studium człowieka przerażonego okrucieństwem XX-wiecznych konfliktów zbrojnych, Księga Merlina sprawuje się całkiem nieźle... Zwłaszcza jeśli cierpliwy czytelnik przebrnie także przez posłowie autorstwa Sylwii Townsend Warner, w którym ta tłumaczy co bardziej zawiłe idee White'a..

Mówiąc krótko, jest to książka godna uwagi, jeśli ktoś szuka dopełnienia poglądów wyrażonych w poprzednich częściach sagi. Jeżeli natomiast ten wymiar dzieła kogoś nużył, spokojnie może sobie darować Księgę Merlina. Ja jednak cieszę się, że udało mi się wreszcie zapoznać z całością opowieści uznanej na świecie za jedną z najważniejszych dla nurtu fantastyki. Zwłaszcza że wydanie całej serii jest po prostu znakomite. Zaloguj się, aby wyłączyć tę reklamę