Do Adolfów #2

Drugi tom Do Adolfów przynosi rozwinięcie i zakończenie opowieści o dwóch Adolfach. Obaj bohaterowie nie są już chłopcami, lecz dorosłymi mężczyznami rzuconymi w wir wojny. Gdy ponownie się spotkają, okaże się, czy wciąż łączy ich dawna przyjaźń, czy dzieli przynależność do przeciwstawnych stron konfliktu. A może i jeszcze coś innego.

W tym tomie Tezuka sporo miejsca poświęca również trzeciemu Adolfowi – temu najpaskudniejszemu, z wąsem. Nazistowski dyktator posłużył głównie za przykład nonsensowności ideologii, której założeń nie jest w stanie spełnić nawet jej twórca. Dlatego  mangaka ukazał go jako przywódcę u schyłku władzy, gubiącego resztki dawnej charyzmy w narastających obsesjach i atakach histerii. Tezuka pokusił się także o przedstawienie alternatywnego końca Hitlera, nieco odbiegającego od tego, który znamy z historii.

Losy wszystkich trzech Adolfów wiążą się z osobą Soheia Toge, posiadającego dokumenty ujawniające żydowskie korzenie führera. Motyw tych dokumentów wyraźnie zdominował pierwszy tom opowieści. W drugim odgrywa znacznie mniejszą rolę, a mniej więcej w połowie niemal przestaje mieć znaczenie. Ograniczenie wątków sensacyjnych – u Tezuki nie będących szczególnie wysokich lotów – na rzecz rozwinięcia bardziej dojrzałych elementów fabuły wyraźnie posłużyło opowieści. Tragedia wojny jest bardziej wyczuwalna, a od nieszczęść spotykających bohaterów nie ma już łatwej ucieczki. Autor nadal za to umiejętnie przeplata chwile niemal słodkiego szczęścia z nadchodzącymi okrucieństwami.

Do Adolfów to pozycja z 1983 roku, więc znacząco różni się wizualnie od dzisiejszych mang. Rysowana "starą kreską", z bardzo szczegółowym i "rozdrobnionym" kadrowaniem, unika pokazywania szerszego planu, a na wielu planszach koncentruje się wyłącznie na twarzach postaci. Dla wielu, zwłaszcza młodszych odbiorców, może być pod tym względem nieatrakcyjna, niemniej posiada swoją oryginalną stylistykę – "disneyowskie" oblicza postaci silnie kontrastują z dość naturalistycznie przedstawionymi scenami przemocy, a realistyczna kreska w razie potrzeby staje się bardziej zniekształcona i przerysowana, aby lepiej oddać targające bohaterami emocje.

Warto przeczytać ponad 1200 stron tej opowieści, bo choć ma ona słabe punkty, zwłaszcza w pierwszym tomie, w drugim staje się stopniowo coraz dojrzalsza i finalnie okazuje się dziełem łączącym emocjonujące dzieje fikcyjnych postaci z refleksją nad rolą ideologi w działaniu jednostki. Interesujące może być też ukazanie Holocaustu oczami autora pochodzącego z zupełnie innego kręgu kulturowego. Trudno natomiast bez właściwych kompetencji kulturowych ocenić, w jakim stopniu dzieło Tezuki stanowi w jego rodzimym kraju istotny głos w sprawie japońskiego militaryzmu.